ولی محمد فائز - دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه
سید محمد باقر نجفی - دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه
محمد شریف کریمی - دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه
جمال فتح اللهی - استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه

یکی از مسائل مهم کشور افغانستان پراکنش نابرابر توسعه یافتگی در بین ولایات مختلف افغانستان است. توسعه یافتگی بر اساس معیارهای مختلفی مانند سطح درآمد، سطح سواد و تحصیلات، بهداشت، زیرساخت های فیزیکی و ارتباطی و غیره قابل سنجش است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اختلاف سطح توسعه یافتگی در کشور افغانستان برای دو مقطع زمانی ۱۳۹۴ و ۱۳۹۸ انجام شد. برای این منظور، رویکرد سه مرحله ای شامل انتخاب شاخص های توسعه، محاسبه درجه توسعه یافتگی ولایات و تجزیه و تحلیل تغییرات منطقه ای با استفاده از تکنیک تاپسیس اقلیدسی استفاده شد. نتایج نشان می دهد؛ ۱) ولایت کابل در هر دو مقطع زمانی در رتبه نخست توسعه یافتگی قرار گرفته است. ۲) درجه توسعه یافتگی کابل در سال ۱۳۹۸ نسبت به ۱۳۹۴ با کاهش مواجه بوده است و از عدد یک به مقدار ۵۲۸۰/۰ رسیده است. کاهش درجه توسعه یافتگی در سایر ولایات افغانستان نیز به غیر از ولایت کندز، هرات و هلمند، رخ داده است. ۳) به طور کلی می توان گفت، وضعیت توسعه یافتگی این کشور بهبود نیافته است. چرا که میانگین توسعه یافتگی ولایات افغانستان در مقطع سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۴ افزایش نیافته و انحراف معیار توسعه یافتگی این کشور نیز کاهش نیافته است. ۴) شکاف بین پیشرفته ترین و عقب مانده ترین ولایات بیشتر شده است.

توسعه, نابرابری, تاپسیس, افغانستان