حجت اله شایگان فرد - PhD in Economics
محسن مهرآرا - Professor, Faculty of Economics, University of Tehran
قهرمان عبدلی - Professor, Faculty of Economics, University of Tehran

با توجه به اهمیت بانک داری اخلاقی و نیز رواج آن در سال های اخیر، ضرورت ارزیابی و استخراج ترجیحات سپرده گذاران بانکی نسبت به شاخصه های اساسی این نوع از بانک داری ضروری می نماید. بر این اساس تحقیق حاضر مشخصا بر استخراج ترجیحات و تمایل به پرداخت سپرده گذاران در این زمینه بخصوص تمرکز نموده است. روش کار در این تحقیق از نوع پیمایشی-توصیفی و رویکرد بکار گرفته شده آزمون انتخاب گسسته بوده است. در ابتدا متغیرها و سطوح آن ها، با توجه به ادبیات نظری موجود و پس از مشورت با صاحب نظران حوزه بانکی احصاء گردیده سپس اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه ای که با استفاده از معیار D-Efficiency تنظیم شده است، توسط نرم افزار ۱۴ STATA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. آماره های به دست آمده حاصل از خروجی نرم افزار (با توجه به کد گذاری های انجام شده) نشان می دهد؛ از میان متغیرهای الگو، ضرایب «نرخ سود سپرده»، «وضعیت مالکیت بانک»، «پاسخ گویی و مسئولیت پذیری بانک در خصوص اهداف و اولویت ها» و «اهداف کاهش سطح فقر و کاهش بیکاری» مثبت، معنا دار و مطابق انتظار است به طوری که هر پرسش شونده (با فرض ثبات سایر شرایط) حاضر است ۱/۵ درصد نرخ سود سپرده کمتری دریافت نماید، لیکن سپرده نزد بانکش در خدمت «اهداف کمک به کاهش سطح فقر و کاهش بیکاری» قرار گیرد. در ازای کسب اطمینان خاطر از «پاسخ گویی و مسئولیت پذیری بانک در خصوص اهداف و اولویت ها» از دریافت ۶/۲ درصد نرخ سود سپرده صرف نظر کند و بلاخره در ازای صرف نظر از ۱ درصد نرخ سود سپرده، ترجیح می دهد، «وضعیت مالکیت بانک» از نوع دولتی باشد. از سوی دیگر علیرغم اهمیت «اهداف زیست محیطی» در مباحث تئوریک مربوط به بانک داری اخلاقی، ضریب این متغیر با وجود مثبت بودن، به لحاظ آماری معنی دار نبود که این امر موید آن است این قبیل فعالیت ها جذابیتی برای سپرده گذاران ندارند و آن ها مایل نیستند در ازای پیگیری این قبیل فعالیت ها از سودهای بالاتر بانکی صرف نظر کنند.

Discrete choice test, Ethical banking, Responsibility of the bank for goals and priorities