مجتبی رستمی - دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد
سید نظام الدین مکیان - دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد
رسول روزگار - دانشیار آمار، دانشکده علوم ریاضی، بخش آمار، دانشگاه یزد

تلاطم معیار اندازه گیری عدم قطعیت است که در نظریه های مالی، مدیریت ریسک و قیمت گذاری اختیارات نقش اساسی را دارد. پژوهش ها در زمینه ی ارائه مدل های اقتصادسنجی که قادر به پیش بینی تلاطم باشند با معرفی مدل ARCH توسط انگل (۱۹۸۲) به ثمر نشست. با وجود این موفقیت اولیه، تخمین این مدل ها که به طور گسترده با روش حداکثر راستنمایی انجام می شود حاوی ضعف های اساسی است. در این زمینه می توان به مواردی همچون ناشناخته بودن خواص مجانبی آزمون های ریشه واحد در حضور اثرات ARCH، نرمال نبودن توزیع مجانبی برآوردگرها به دلیل ویژگی دم پهنی توزیع داده های مالی و نحوه انتخاب مدل تلاطم بر اساس معیارهای اطلاعاتی بدون توجه به درجه عدم قطعیت مدل ها و تنها بر اساس تنظیم وقفه ها اشاره کرد. پیامد این موارد ایجاد نتایج نامطلوب در زمینه پیش بینی و نامعتبر بودن آزمون فرضیه ها است. نظر به اهمیت مدل سازی و پیش بینی تلاطم در بازارهای مالی، در پژوهش حاضر از شیوه استنباط بیزی استفاده می شود. این شیوه، علاوه بر حل مشکلات یاد شده، محققین را قادر به ارزیابی میزان احتمال صحت مدل می نماید. به منظور انطباق بیشتر مدل سازی ها با واقعیت داده های مالی، در این پژوهش از توزیع t به عنوان توزیع حاشیه ای بازده استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در بورس تهران به احتمال ۶۸% نیمه عمر تلاطم حدود ۲۷ روز است. همچنین با احتمال بیش از ۵۰% وجود اثر اهرمی در این بازار تایید شده است. همچنین، با استفاده از معیار انحراف اطلاعاتی بیزی الگوی GJR-GARCH به عنوان بهترین مدل برای پیش بینی تلاطم در بازار سهام انتخاب می شود.

مدل های متقارن و نامتقارن تلاطم, تلاطم بازار سهام, استنباط بیزی