سهیلا ساوجی پور - Ph.D. Student in Health Ecinomics, Tarbiat Modares University
عباس عصاری آرانی - Assistant Professor in Ecinomics, Tarbiat Modares University
لطفعلی عاقلی - Assistant Professor in Ecinomics, Economic Research Center of Tarbiat Modares University
علی حسن زاده - Ophthalmologist and senior health system researcher, IHIO

شیوه ی تامین مالی بخش سلامت از چالش های اساسی مسئولان کشورها می باشد. در کشورهای در حال توسعه، مانند ایران، بار اصلی تامین مالی بخش سلامت به عهده ی خانوارها است؛ این شیوه برای تامین مالی حوزه ی سلامت غیرمنصفانه می باشد، زیرا در این روش استفاده ی افراد از کالاهای سلامت به وضعیت اقتصادی آنان بستگی دارد نه به وضعیت سلامتشان. بنابراین یکی از اهداف مسئولان بهداشتی و درمانی کشورهای مذکور جایگزینی روش پرداخت از جیب با شیوه های عادلانه تر است. برای ابداع شیوه های تامین مالی مناسب در این حوزه ابتدا باید عوامل تعیین کننده ی پرداخت مستقیم خانوارها شناسایی و تحلیل شوند. لذا این مطالعه عوامل موثر بر مخارج سلامت خانوارهای شهری کشور را بررسی کرده است. مدل سازی مخارج سلامت با استفاده از داده های طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی در سال ۱۳۹۰ - که حاوی اطلاعات ۱۸۷۲۷ خانوار در مناطق شهری می باشد- و مدل های انتخاب نمونه انجام شده است، زیرا میزان مخارج سلامت تنها برای زیرمجموعه ای از خانوارهای نمونه قابل مشاهده می باشد. نتایج برآوردها نشان می دهد افزایش درآمد، تحصیلات، نسبت زنان، توسعه یافتگی محل سکونت از نظر سلامت و تعداد سالمندان و غیر سالمندان موجب افزایش مخارج سلامت خانوار می شود. بهره مندی از پوشش بیمه ای و مصرف دخانیات نیز باعث می شود خانوار مبالغ بالاتری را در بخش سلامت هزینه نماید. هم چنین خانواده هایی که توسط افراد دارای همسر و هرگز ازدواج نکرده اداره می شوند، به ترتیب، دارای بیش ترین و کمترین مخارج سلامت می باشند. ضمنا، مشکل انتخاب نمونه در بررسی عوامل موثر بر مخارج سلامت خانوارهای شهری ایران وجود دارد و رگرسیون خطی تخمین های تورش دار و ناسازگار بدست می دهد.

Health expenditure, Sample-selection problem, Heckman&#۰۳۹;s two-step method, Iranian urban families