جواد هراتی - Assistant Professor in Economics
حجت تقی زاده - دانشجوی دکتری دانشگاه سیستان و بلوچستان
تکتم امینی - عضو هیات علمی گروه اقتصاد، دانشگاه بجنورد

هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی تاثیر متغیرهای سیاسی و تجاری بر پایداری محیط زیست مجموعه ای از کشورها با سطوح درآمدی مختلف است. از یک سو تجارت بین الملل از کانال های مختلفی مانند سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) و انتقال تکنولوژی همراه با بهبود شیوه های مدیریت موجب تقویت صادرات و رشد اقتصادی بسیاری از کشورها شده است. از سوی دیگر اثرات زیست محیطی همراه با رشد اقتصادی و اثرات منفی آن بر پایداری زیست محیطی موجب افزایش نگرانی های زیست محیطی شده است. درعین حال ساختار اقتصادی و سیاسی از جمله عوامل اثرگذار بر کیفیت محیط زیست کشورها شناخته می شود. در مطالعه حاضر با استفاده از داده های ۱۱۰ کشور به تجزیه و تحلیل رابطه میان تجارت، جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی، شاخص های اقتصادی- سیاسی و شاخص عملکرد زیست محیطی (EPI) در مجموعه ای از کشورها با سطوح درآمدی متفاوت پرداخت شده است. نتایج برآورد الگوی پانل با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) در دوره ۲۰۱۲-۲۰۰۰ نشان می دهد که صادرات کالا تاثیر منفی و صادرات خدمات و جریان خروجی سرمایه گذاری مستقیم خارجی تاثیر مثبتی بر پایداری زیست محیطی کشورهای مورد مطالعه داشته است. همچنین بین عوامل اقتصادی سیاسی (مانند آزادی دموکراسی و فساد کمتر) و عملکرد زیست محیطی کشورها رابطه مثبتی وجود دارد. بر این اساس تجارت و سرمایه گذاری مستقیم خارجی به طور قابل توجهی پایداری زیست محیطی کشورها را تحت تاثیر قرار می دهد. علاوه بر این نتایج بیانگر تایید فرضیه کوزنتس زیست محیطی (EKC) در گروه کشورهای مورد مطالعه با وجود متغیرهای تجاری و سیاسی- اقتصادی است. این نتایج می تواند از نقطه نظر انتخاب سیاست های تجاری و شاخصه های اقتصادی-سیاسی برای برنامه ریزان اقتصادی و سیاسی کشورها مورد توجه قرار گیرد.

International trade, Political variable, Environmental quality, HDI, Democracy