بررسی نقاط ضعف و قوﱠت خوانش غزلی از حافظ طبق رویکرد تاریخگرایی قدیم

منتقدان ادبی در تحلیل آثار ادبی کم و بیش از رویکردهای انتقادی مبتنی بر تاریخ گرایی بهره می جویند. در این زمینه، می توان به دو نوع رویکرد انتقادی با پیش فرضها و مبانی نظری متفاوت اشاره نمود؛ رویکرد اول، که در کشور ما هم به میزان زیادی متداول است، همان رویکرد تاریخ گرایی قدیم یا سنتی است؛ رویکردی که بیشتر مبتنی بر زندگی و اوضاع و احوال روزگار نویسنده است. رویکرد انتقادی دیگر، که تاریخ گرایی نو نام نهاده شده است، همانند نقد نو، البته با مبانی نظری متفاوت، مبانی رویکرد اول را به چالش می کشد. این مقاله ضمن خوانشی از غزل حافظ با مطلع روز هجران و شب فرقت یار آخر شد، طبق رویکرد تاریخگرایی قدیم، به بررسی نقاط ضعف و قوت این رویکرد می پردازد. گرچه رویکرد تاریخ گرایی قدیم تا حدی ویژگیهای زیباشناختی و هنری اثر ادبی را کمتر مورد توجه قرار می دهد، و رویکردهای انتقادی جدیدتر سعی در کمرنگ نمودن این نوع از خوانش داشته اند، اما با توجه به جهت گیری اجتماعی- تاریخی غزل های حافظ و نگرش انتقادی او به اوضاع روزگار خود، استفاده از رویکرد تاریخگرایی قدیم به موازات رویکردهای انتقادی دیگر یا به صورت تلفیقی از آنها جهت فهم صحیح غزلهای او اجتناب ناپذیر است.

Keywords:

تاریخ گرایی قدیم , غزلی از حافظ , نقد نو , تاریخ گرایی نو