مهدی خاقانی اصفهانی - استادیار حقوق جزا و جرمشناسی، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان«سمت»

شریعت رحمانی اسلام، حمایت حداکثری و سامانمند از آوارگان و انواعپناهجویان ناشی از مخاصمات و بحرانهای انسانی غیرمخصمه ای را عرضه داشتهو احکام و قواعد تبویب شده و وسیعی در قلمرو حقوق بشردوستانه مقرر داشته است که در چارچوب عهد الهی برای مسلمانان و حکومت اسلامی، منبع التزام واقع گردیده و ادله حاکم بر این احکام، دال بر تکلیف بودن پناه دهی به آوارگان و حمایتاز آنان است. همگرایی مذاهب اسلامی در احکام رژیم فقهی آوارگان، بسیار عالمانه والهام بخش برای قانونگذاران کشورهای اسلامی در عصر حاضر است، اما وضعیتآوارگی در جهان نشانگر فزایندگی بیشترین بحران فرامنطقه ای آوارگی، در همینکشورهای اسلامی و ناشی از عواملی است که تکفیرگری، عدم رواداری و وحدت ستیزی و توجیه گری های تفرقه افکن و جنگ افروز است. بنیان نظری شفقت ورزی، ریشه در خوانش رحمانی از اسلام دارد و احکام فقهی آن نیز اشتراکات فراوانی میان مذاهب اسلامی داراست. این مقاله، به روش تحلیل تطبیقی، این فرضیه را پی میجویدکه اشتراک فقهی کمنظیر مزبور، ظرفیت تقریب مذاهب اسلامی در جهت پاسداشت حقوق آوارگان ناشی از جنگهای اعتقادی دولتها و گروه ها و نهضتهای موسوم به اسلامگرا را تقویت میکند و در بردارنده استعداد بر ساخت »الگوی اسلامی حمایت از حقوق آوارگان جنگهای اعتقادی« است.

جنگ در اسلام، حقوق بشردوستانه اسلامی، حقوق آوارگان