مرتضی محسنی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
غلامرضا پیروز - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
مرضیه پورعلی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه مازندران

عنصر رنگ، با زندگی ما رابطه ای تنگاتنگ دارد. این ارتباط به حدی است که حتی انسان ها در کلمات و جملات خود نیز، برای بیان احساسات درونی شان از رنگ استفاده می کنند. شاعران از جمله کسانی هستند که، بیشترین استفاده را از رنگ، برای بیان احساسات خویش در قالب زبان و تصاویر شعری می برند. احمد شاملو از شاعرانی است که از عنصر رنگ در سروده های خویش بهره ای آگاهانه جسته است. اشعار او سرشار از تصاویر رنگی مربوط به طبیعت ، تصاویر اجتماعی و سیاسی و حوادث و امور حاکم بر جامعه است. در این مقاله رنگ در شعر های شاملو بر اساس هشت رنگ کارکردی ماکس لوشر بررسی و تحلیل شده و با احتساب فراوانی و تقسیم بندی به صورت زوج رنگ، سعی شده است تا به وضعیت روانی شاعر نقبی زده شود. نظریه ی روانشناسی رنگ ماکس لوشر یکی از معیار های سنجش شخصیت به شمار می آید و تأثیر روحی و جسمی را که رنگ می تواند بر یک شخص باقی گذارد، به ما می نمایاند. رنگ سیاه بالاترین بسامد را در اشعار شاملو داشته است. رنگ های منتخب بعدی او به ترتیب عبارتند از: قرمز، سبز، زرد، آبی، خاکستری، بنفش و قهوه ای. بر این اساس می توان گفت شاملو با چنین رویکردی به رنگ های هشت گانه، شخصیتی پر اضطراب و نگران دارد. او با رنگ سیاه اعتراض خود را اعلام می کند و در تلاش است تا سرنوشت را تغییر دهد؛ اما با انتخاب رنگ قرمز پس از رنگ سیاه علاقه به فعالیت و شوق و اشتیاق خود را برای رسیدن به هدف نشان می دهد و سعی در نابودی ظلم و تباهی دارد و در این راه بسیار فعال است. سپس با انتخاب رنگ های سبز و زرد از سوی شاعر، می توان تلاش او را برای بالا بردن موقعیت خود دید. در ادامه وی با انتخاب دو رنگِ آبی و خاکستری نیازش را به آرامش نشان می دهد و این که به دلیل مشکلات مردم و جامعه، آن را در شرایط فعلی رفتاری نامناسب می داند و آن را طرد می کند، و در آخر با انتخاب رنگ های بنفش و قهوه ای، می توان ویژگی دیگر شاملو را که عبارت از طرد زندگی مرفه و بی دغدغه است، مشاهده کرد .

ماکس لوشر، روانشناسی رنگ، احمد شاملو، سیاه، جفت رنگ