فرزاد کریمی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

نظریاتی که شخصیت‌پردازی در متن ادبی را تحلیل می‌کنند، بیشتر ویژگی‌های مضمونی و راه‌کارهای عملی از منظر فنون داستان نویسی را مورد بررسی قرار می‌دهند. در این مقاله سعی شده است شخصیت‌پردازی در بستری از مواد زبان‌شناسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. متون شعر نو ایران نیز، که به لحاظ روایت شناسی از دیدگاه زبان شناسانه کمتر محل انتقاد و نظریه‌پردازی بوده است، نمونه‌ی مناسب و بدیعی برای تحلیل روایی به شمار می‌رود. در این مقاله علاوه بر تبیین ویژگی‌های زبانی شخصیت‌پردازی در متون ادبی، نقش و اهمیت شخصیت‌پردازی در شکل‌گیری روایت در شعر نو ایران، چگونگی استفاده‌‌ی شاعران نوسرا از شخصیت پردازی برای ایجاد زمینه‌ی روایی در متون شعری و چگونگی تأثیرپذیری شخصیت از گفتمان حاکم بر متن تحلیل شده است. از آن جاکه شخصیت روایی برآمده از نقش های اجتماعی است که یک کنش گر می تواند حاصل کند، روایتِ متکی بر شخصیت پردازی، به شکل مؤثری برقرارکننده ی ارتباط لازم میان متن و مخاطب خواهد بود.

شخصیت‌پردازی، فنون داستان‌نویسی، زبان‌شناسی، شعر نو ایران، روایت