محبوبه خراسانی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
فریده داودی مقدم - استادیار دانشگاه شاهد

در میان انواع متنوع شعر امروز فارسی، غزل پست مدرن جدیدترین دستاورد از این نوع به شمار می آید. این شیوه به دلیل ویژگی های خاصی همچون ساختارشکنی های برآمده از رویکرد پساساختگرایی، چندصدایی بودن، بازی های زبانی و تمایزگرایی، به همراه نگاه متفاوت و کشف دنیایی جدید، در میان دیگر گرایش های شعر روزگار ما بارز و برجسته شده است. نکته این جاست که در باب غزل پست مدرن چندان بحث و تحقیقی صورت نگرفته است و در میان اظهارنظرکنندگانی که به رد و تحسین آن می پردازند، جای نگاهی آکادمیک و به دور از پیش داوری ها که بتواند مسائل سبکی آن را به گونه ای راستین تبیین کند، خالی است و همین امر مسأله ی عمده ی پژوهش حاضر و انگیزه ی انجام آن است.با اندکی تأمل در دفترهای شعری این نوع، در می یابیم که شاعران پست مدرن به طرزی متفاوت به مسأله ی زبان توجه دارند و در این راه نوآوری کرده اند. برای مثال زمانی که به نمونه هایی از این دست برخورد می کنیم: من جیغ می ساکت نشستم زیر باران و ترین را باز هم کم کرده ام می آورم کم را نخستین چیزی که نگاه مألوف به سنت های شعری درمی یابد، خطاهای زبانی، اشتباه حروف نگاری، مصراع ناتمام، معما و فعل های جعلی است. اما مسأله به این سادگی ها هم نیست. برای فهم ویژگی های زبانی غزل پست مدرن و آسیب شناسی آن باید دریابیم که این تمایزگرایی تا چه حد با مؤلفه های خروج از هنجار زبان و جمال شناسیک قابل تبیین است. آیا ویژگی های هنجارگریخته ی این اشعار، برساخته ی ذهن شاعر امروز است یا میراث تجمع یافته ی شعر کلاسیک و نو؟ این نوشته در پی پاسخ دادن به این پرسش هاست.

سبک شناسی لایه ای، آشنایی زدایی، غزل فارسی، پسامدرنیسم