فاطمه مومنی - University of Razi
علی اشرف امیری نژاد - University of Razi

درکشاورزی دقیق، سیستم رتبه بندی قابلیت تولید یک ابزار مهم در ارزیابی کمی کیفیت خاک است. به منظور ارزیابی تغییرات مکانی شاخص های کیفیت فیزیکی خاک یک مزرعه کلزا (Brassica napus)، مطالعه ای در دشت بیلوار کرمانشاه انجام شد. تغییرپذیری مکانی ویژگی های خاک در یک شبکه منظم (ابعاد ۱۰۰ ×۱۰۰ متر) با استفاده از تکنیک های زمین آمار و نرم افزار ArcGIS انجام شد. پنج پارامتر مهم فیزیکی خاک شامل جرم مخصوص ظاهری (BD)، تخلخل غیرموئینگی (NCP)، هدایت هیدرولیکی اشباع (Ks)، رطوبت قابل دسترس (AWC) و کربن آلی (OC) خاک تعیین شدند. شاخص رتبه بندی فیزیکی (PRI) در هر نقطه نمونه برداری نیز با حاصل ضرب ارزش پنج پارامتر مورد بررسی تعیین گردید. نتایج نشان داد که دامنه تاثیر نیم تغییرنما (سمی واریوگرام) برای پارامترهای Ks و AWC بین ۱۳۷ تا ۱۴۵ متر و برای پارامترهای پارامترهای OM، BD و NCP به نسبت بلند (۱۶۱ تا ۲۰۵ متر) بودند. ساختار مکانی رس و تخلخل غیرموئینگی متوسط (به ترتیب برابر با ۰/۶۸ و ۰/۲۸) و بقیه پارامترها ضعیف به دست آمد. همچنین، همبستگی بین PRI و عملکرد بیولوژیکی کلزا به نسبت خوب بود (۶۸/۰=R۲). بررسی نقشه های پهنه بندی ویژگی های فیزیکی خاک بیانگر افزایش BD و کاهش پارامترهای AWC و NCP، به تناسب تغییر بافت خاک و میزان ماده آلی در بعضی نقاط مزرعه بود. بطور کلی، شاخص PRI یک ابزار مهم در ارزیابی کمی شرایط فیزیکی خاک است که با توجه به آن و بر اساس نقشه های پهنه بندی، می توان در راستای بهبود کیفیت فیزیکی خاک در مزارع کشاورزی اقدام کرد.

Geostatistic, Physical rating index, Biological yield, Rapeseed, زمین آمار, شاخص رتبه بندی فیزیکی, عملکرد بیولوژیکی, کلزا