رقیه موسوی - University of Urmia
میرحسن رسولی صدقیانی - University of Urmia
ابراهیم سپهر - University of Urmia
محسن برین - University of Urmia

مطالعه همدماهای جذب سطحی، از جمله روش های ارزیابی فراهمی فسفر در خاک است که می تواند اطلاعات مفیدی در ارتباط با توانایی هر خاک در جذب فسفر و عوامل موثر بر آن ها ارائه کند. در این پژوهش برای بررسی تاثیر بیوچار تولید شده از پیرولیز در دمای ۳۵۰ درجه سانتی گراد و غنی شده با انواع ترکیبات، بر رفتار جذب سطحی فسفر یک آزمایش به صورت دسته ای با غلظت های فسفر (۰ تا ۳۵ میلی گرم در لیتر) در دو خاک با قابلیت هدایت الکتریکی متفاوت (S۲=۱۵dS m-۱ و ۲= S۱) با انواع تیمارهای بیوچاری شامل بیوچار ساده بقایای هرس سیب- انگور (BC)، مخلوط بیوچار با خاک فسفات (BC-RP)، بیوچار غنی شده با اسید فسفریک و خاک فسفات (BC-H۳PO۴-RP)، بیوچار غنی شده با اسید کلریدریک و خاک فسفات (BC-HCl-RP)، سوپرفسفات تریپل (TSP) و شاهد (Cont) انجام شد. بر اساس نتایج، تیمارهای بیوچار در کاهش جذب سطحی فسفر در هر دو خاک موثر بودند؛ به طوری که در اثر تیمار انواع بیوچار غنی شده BC- H۳PO۴-RP و BC-HCl-RP حداکثر جذب فسفر خاک S۱ (خاک غیر شور) به ترتیب ۱۴ و ۲۳ درصد و خاک S۲ (خاک شور) به ترتیب ۲۶ و ۱۹ درصد کاهش یافت. همچنین، مصرف این تیمارها پارامترهای شدت جذب لانگمویر (KL) خاک S۱ را به ترتیب به ۰/۰۸۵ و ۰/۰۶۶ و خاک S۲ به ترتیب به ۰/۱۱و ۰/۱۵ لیتر بر میلی گرم، ظرفیت جذب فروندلیچ (KF) خاک S۱ به ترتیب به ۱۹/۲ و ۲۲/۵ و خاک S۲ به ۲۸/۲ و ۲۸/۱ لیتر بر کیلوگرم کاهش دادند. در این پژوهش، بیوچارهای غنی شده با بلوکه کردن مکان های تثبیت فسفر و افزایش فراهمی فسفر، نیاز استاندارد فسفر محاسبه شده هر دو خاک را بطور معنی دار کاهش داد. بنابراین، غنی سازی بیوچار می تواند به عنوان راهکار موثری در افزایش قابلیت فراهمی فسفر و کاهش نیاز به مصرف کود در شرایط شور و غیر شور مطرح باشد که از این رو نیاز به پژوهش های گسترده تر آزمایشگاهی و مزرعه ای است.

Biochar enrichment, phosphorus deficiency, Agriculture in saline soils, غنی سازی بیوچار, کمبود فسفر, کشاورزی در خاک های شور