مجتبی بشردوست - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زنجان

مرز تحقیق ادبی ، نقد ادبی و نظریه ادبی تا کجاست؟ آیا تحقیق ادبی از نظریه ی ادبی بهره ای می برد؟ نقد ادبی چطور؟ نظریه ها چگونه شکل می گیرند؟ آیا همه ی نظریه ها جهانی (universal) هستند؟ تعامل و ترابط نظریه ها چگونه است؟ رنه ولک در کتاب نظریه ی ادبیات نسبت نقد ادبی و نظریه ادبی را دیالکتیکی می داند. بوردیو در کتاب گفتارهایی درباره ایستادگی در برابر نولیبرالیسم می گوید: با حریف هایی طرف هستیم که مسلح به نظریه هستند و به گمانم می بایست با سلاح های فرهنگی و روشنفکری با آنها جنگید.پیترکیویستو (Peter kivisto) در کتاب اندیشه های بنیادی در جامعه شناسی (key idea in sociology ) می گوید : نظریه ها صرفا سازه های ذهنی و مجموعه ای منظمی از واژه ها هستند...نظریه ها باید روشن ، بی تناقض و هم آهنگ با تجربه باشند. کیویستو کارکرد نظریه را تبیین می داند ولی تری ایگلتون(Terry Eagelton) و هابرماس، کارکرد نظریه را تبیین و تغییر مناسبات اجتماعی می دانند. این کریب(ian craib) در کتاب نظریه های مدرن در جامعه شناسی (modern social theory) می گوید: همان طور که جهان تغییر می کند و به جهانی دیگری تبدیل می شود نظریه هم که وسیله ی فهم این جهان است تغییر خواهد کرد. این جستار ، پژوهشی است درباره خاستگاه و کارکردهای نظریه .

نظریه ، نظریه ی نظریه ، خاستگاه نظریه ، کارکرد نظریه ،کنش اجتماعی، فرابودگی نظریه ، درون بودگی نظریه