نگاهی به تصحیح و تحشیه تذکره خزانه عامره اثر غلامعلی آزاد حسینی واسطی بلگرامی، به‌کوشش دکتر منصوره تدینی

این مقاله مروری بر کتاب خزانه عامره اثر غلامعلی آزاد بلگرامی - از بزرگترین تذکره نویسان هند در قرن دوازدهم هجری - و چگونگی تصحیح و حاشیه‌نویسی بر آن است. تذکره مذکور که حاوی احوال و اشعار 135 شاعر صاحب‌صله است، اغلب شاعران بنام ایرانی و هندی پارسی‌گو را در بر دارد. مولف در خلال ذکر احوال و اشعار این شاعران، اغلب در مباحث تاریخی و ادبی و بخصوص نقد ادبی وارد می‌شود. برخی از اطلاعاتی که از خلال سطور این کتاب، در مورد شاعران، افراد و وقایع به‌دست می‌آید، گاه نادر و منحصربفرد است. برای تصحیح این کتاب از دو نسخه موجود در کتابخانه‌های ایران، یعنی نسخه خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و چاپ سنگی موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی استفاده شده که هر دو نوشته کاتبان هندی هستند. روش تصحیح به صورت التقاطی و با استفاده از کتب متعدد دیگر، از جمله دیوان‌های شاعران، تذکره‌های دیگر و فرهنگ‌های لغت قدیم و جدید انجام شده است. برای استفاده بیشتر خوانندگان واژه‌نامه‌ای در پایان کتاب ترتیب داده شده و نکات و ابیات دشوار و عبارات و ابیات عربی در پی‌نوشت‌های هر بخش شرح داده شده است. فهرست‌های اماکن و اسامی اشخاص در پایان کتاب نیز می‌تواند برای پژوهشگران و علاقمندان فارسی زبان بسیار مفید واقع شود.

Keywords:

تذکره , نسخه خطی , چاپ سنگی , تصحیح التقاطی , غلامعلی آزاد بلگرامی