فاطمه تسلیم جهرمی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه بوعلی سینا همدان
طیبه امیریان - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه بوعلی سینا همدان

ادبیات تطبیقی یکی از شاخه های نقد ادبی است که به سنجش آثار، انواع، سبک ها، عناصر، دوره ها و چهره های ادبی و به طور کلی مقایسه ی ادبیات در مفهوم کلی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف می پردازد. یکی از جنبه های مورد تحقیق ادبیات تطبیقی، بررسی مضامین مشترک ادیبان است. در این راستا در دیوان اشعار ادیب الممالک فراهانی به عنوان یکی از ادبای عصر مشروطیت، مضامین و موضع گیری های متعدد سیاسی دیده می شود. تقریباً معاصر وی در عراق، شاعری برجسته ای به نام معروف رصافی وجود دارد که در میان اشعار وی نیز چنین درون مایه هایی دیده می شود. در واقع به دلیل حاکمیت حاکمان خودکامه و دخالت کشورهای بیگانه در امور دو کشور، مضامین سیاسی مشترکی چون؛ اعتراض به مستبدان، ظلم حاکمان، بی کفایتی شاهان وقت، استعمارگران، ستایش آزادی و... در سروده های هر دو شاعر وجود دارد. در این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی و تطبیق این مضامین پرداخته شده است.

ادبیات تطبیقی، ادیب الممالک فراهانی، معروف الرصافی، مضامین مشترک سیاسی