طاهر پریزادی - Kharazmi University
علی شماعی - Kharazmi University
فرهاد خدابخشی - دانشگاه خوارزی

رشد شتابان جمعیت تهران و نیاز روافزون به زمین برای پاسخ­گویی به نیازهای سکونت، فعالیت، خدمات شهری و مانند آن، سبب پیشروی شهر در زمین­های حریم و تغییر  چشمگیر و سریع کاربری  این زمین­ها شده است.  هدف این مقاله بررسی این تحولات و آینده­ نگری آن در حریم منطقه ۲۲ شهرداری تهران است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و ماهیتی کاربردی دارد. اطلاعات مورد نیاز از منابع اسنادی و کتابخانه­ ای به­ دست آمده و به استناد آنها روند تغییرات و وضعیت موجود به شکل کیفی و توصیفی، تحلیل شده است. برای شناسایی پیشران­های تغییرات آینده، مدل -تفسیری ساختاری در نرم­ افزار میک­مک اجرا گردیده است. در این راستا، با مراجعه به ادبیات تحقیق،  تمامی کاربری­ها و فعالیت­های حریم شهرها (۶۴ کاربری و فعالیت) استخراج و فهرست شده و با اجرای روش دلفی با شرکت ۸ نفر خبره مسائل حریم، ۲۵ کاربری محتمل تعیین شده­ اند و پس از تکمیل ماتریس مربوط با درج نزدیک ­ترین عدد صحیح به میانگین ارزیابی خبرگان، خروجی نرم ­افزار مبنای تحلیل قرار گرفته است. یافته­ ها نشان دادند که پیش از تشکیل منطقه ۲۲ شهرداری در سال ۱۳۷۱، محدودی شهری منطقه یادشده که حریم وقت شهر بوده، بر مبنای طرح جامع و طرح­های بالادستی دیگر، به­ سرعت با استقرار  کاربری­های بزرگ مقیاس فراشهری چون کاربری­های ورزشی، پژوهشی- آموزشی، تفریحی و نظامی و نیز کاربری­های مجموعه ­های شهرکی و سکونتگاهی از حالت زمین­های  کشاورزی و بایرخارج شده و پس از این سال نیز با شهرک­ سازی، توسعه فضاهای سبز و تفریحی، کاربری­های نظامی، پژوهشی- آموزشی و توسعه راه­ها بقیه فضاهای خالی ، تغییر کاربری داده ­اند. تحلیل پیشران­ها نیز نشان داد که در آینده، از مجموع ۲۵ کاربری محتمل، جنگل­ کاری، طبیعت­ گردی، ویلاسازی، احداث بوستان­، فروشگاه­های بزرگ، اماکن نظامی، اماکن ورزشی و کاربری­ حمل ­و­نقل، بیشترین تاثیر را بر تغییرات ساختاری-کالبدی حریم خواهند داشت.

Urban growth, Structural- physical change, Urban fringe, District ۲۲ of Theran., رشد شهری، تحولات ساختاری- کالبدی، حریم شهری، منطقه ۲۲ تهران