بهرام علیزاده - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران اهواز
حسین سعادتی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران اهواز
جمال الدین صمصامی - مرکز پژوهشی زمین شیمی و زمین شناسی نفت دانشگاه شهید چمران اهواز
سید حسین حسینی - شرکت ملی نفت ایران، مدیریت اکتشاف و بهره برداری نفت

در این مطالعه سازندهای احتمالی سنگ منشأ در میدان نفتی آزادگان، یکی از عظیم ترین میادین نفتی توسعه نیافته جهان، با استفاده از دستگاه پیرولیز راک ایول 6 مورد ارزیابی ژئوشیمیایی قرار گرفته است. بدین منظور خردههای حفاری برگرفته از سازندهای پابده، گورپی، کژدمی، گدوان، گرو، سرگلو حاصل از چاههای شماره 5 و 6 و 7 و 10 مورد بررسی قرارگرفتهاند. بر اساس نمودار تغییرات شاخص هیدروژن در برابر شاخص اکسیژن کروژن غالب در نمونه ها از نوع II و III میباشد. نمودار شاخص تولید در مقابل Tmax مبین آن است که سازند سرگلو وارد زون اصلی تولید نفت شده است، بر همین اساس سازند کژدمی در محدوده متغیری از نابالغ تا اوایل پنجره نفتی و بقیه سازندها در زون اولیه تولید نفت قرار دارند. ترسیم نمودار تغییرات پارامتر ترکیبی پتانسیل زایش (S1+S2) در برابر TOC نشان میدهد که سازند سرگلو از لحاظ پتانسیل هیدروکربورزایی در محدودهی خوب تا عالی، سازند کژدمی از ضعیف تا عالی، سازند گدوان و گرو از ضعیف تا خوب و سازند پابده از ضعیف تا نسبتاً خوب قرارگرفته اند. تفسیر نمودار اسمیت نیز حاکی از آن است که تمامی نمونه های مورد مطالعه در عمقی قرار دارند که توانایی نفتزایی را دارا هستند. در نهایت میتوان گفت که سازند کژدمی و سرگلو در میدان نفتی آزادگان با توجه به مقادیر بالای TOC دارای پتانسیل هیدروکربنی بالایی هستند و شرایط قرارگیری آنها از لحاظ عمق این سازندها را به عنوان مهمترین سنگ منشأهای احتمالی در میدان نفتی آزادگان مطرح مینماید. بنابراین این مطالعه میتواند روشنی بخش اکتشافات آتی در این میدان عظیم توسعه نیافته باشد.

میدان نفتی آزادگان، سنگهای منشآ احتمالی، پتانسیل هیدروکربورزایی، پیرولیز راک ایول