محمدامین ترابی - دکتری مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران
رامونا میرحاجیان مقدم - دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، ایران
حمیدرضا خدادادی - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

انگل سازمانی، استعاره ای از مفهوم انگل در ساختار بدن موجودات زنده است که از محیط پیرامون خود بدون اینکه هیچ منفعتی برای محیط داشته باشد، استفاده می کند؛ بنابراین هدف این پژوهش، مفهوم پردازی و تشریح استعاره انگل سازمانی و ارائه مدل مقابله با آن با استفاده از تکنیک داده بنیاد است. روش تحقیق این پژوهش از نظر هدف، بنیادی و از نظر ماهیت، اکتشافی است که با استفاده از تکنیک داده بنیاد با ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته در بین جامعه آماری ۱۵ نفره خبرگان اساتید دانشگاه و نیروی انتظامی همدان، که به صورت نمونه گیری گلوله برفی صورت گرفته بود، انجام شد که یافته ها با استفاده از کدگذاری و مقوله بندی، استخراج گردید. یافته ها حاکی از آن بود که ۵ مقوله اصلی شامل عوامل علی دارای هفت مقوله(ارتباطات، عدم ارزشیابی، اخلاقیات، فرهنگ کوتوله پروری، عدم استراتژی، عوامل فردی و عوامل سازمانی)، عوامل مداخله ای دارای شش مقوله(ارزش های تخریبی، کاتالیزگر اجتماعی، کاتالیزگر روانی، کاتالیزگر اقتصادی، ملاحظات امنیتی و تعاملات کارکنان)، عوامل زمینه ای دارای پنج مقوله(نوع سازمان، فرهنگ، دوره ضربه، سیاست های دولت، بودجه ریزی)، استراتژی های مقابله دارای شش مقوله (تفکر سیستمی، آموزش، چابک سازی، توانمندسازی، شناسایی انگل و برخورد با انگل)، پیامدها دارای شش مقوله(تعالی سازمانی، افزایش تعهد، مشارکت کارکنان، ارتقای اخلاقریال جلوگیری از فساد و انضباط اداری) و مجموعا ۲۹۴ کد، بر اساس تکنیک داده بنیاد استخراج گردید. نتایج نشان داد که انگل های سازمانی به عنوان پدیده ای مخرب، می توانند منابع مادی و معنوی سازمانی، سرمایه فکری، استعداد و دانش ارزشمند سازمان را از بین ببرند و سازمان را به پایین ترین میزان اثربخشی و کارایی نزول دهند.

انگل سازمانی, آسیب شناسی, منابع سازمانی, منابع انسانی, داده بنیاد