کیوان شاه قلیان - استادیار، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، قزوین، ایران.
ابوالفضل صادقی - دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، قزوین، ایران
اکبر عالم تبریز - استاد مدیریت، گروه مدیریت صنعتی و فناوری اطلاعات، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

آلودگی های زیست محیطی به یکی از مهم ترین دغدغه های انسان تبدیل شده است. امروزه حجم بالای زباله های صنعتی ایجادشده توسط محصولات نظامی، فشار نهاده‎های زیست محیطی و همچنین کمبود منابع، صنایع تولیدکننده در این حوزه را ترغیب کرده تا به سمت پیاده سازی زنجیره تامین حلقه بسته حرکت کنند. هدف اصلی این پژوهش طراحی مدل ریاضی توانمندسازی قابلیت های زیست محیطی زنجیره تامین حلقه بسته است. این پژوهش، ازنظر هدف، یک تحقیق کاربردی و ازنظر جمع آوری داده ها و اطلاعات و روش تجزیه وتحلیل یک تحقیق کمی است. بنابراین یک مدل برنامه ریزی ریاضی فازی طراحی شده است. مدل ارائه شده مبتنی بر چهار هدف است که هدف اول آن حداقل ساختن نشر آلایندگی؛ هدف دوم، حداقل ساختن زباله های زیست محیطی؛ هدف سوم، حداقل ساختن هزینه و هدف چهارم، حداقل ساختن خطر تامین مواد اولیه است. پس از طراحی مدل، اعتبارسنجی مدل با حل آن در ابعاد کوچک صورت گرفته است و سپس با استفاده از چهار الگوریتم NSGAII,MOPSO,MOACO,MOSA مدل در ابعاد متوسط و بزرگ حل و نتایج آن باهم مقایسه شده است. بر اساس نتایج تحلیل حساسیت، واکنش مدل نسبت به پارامترهای مختلف بررسی شده است. نتایج نشان داده، ملاحظات هم زمان ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و خطر در پارامترها به بهبود عملکرد زنجیره تامین حلقه بسته ازنظر توانمندسازی قابلیت های زیست محیطی و سودآوری  منجر می شود.

زنجیره تامین حلقه بسته, صنایع نظامی, الگوریتم فرا ابتکاری, مدل سازی ریاضی, محیط زیست