علی ضربی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
علی مجتهدین - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
طاهر یلچی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
شاهین حاجی قهرمانی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی مشگین شهر، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

از جمله عوامل محیطی که سبب کاهش تولیدات طیور می گردد، تنش گرمایی است. برگ درخت به یک پسماند کشاورزی است که منبع مناسبی از ترکیبات فلاونوئیدی و آنتی اکسیدان است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر افزودن برگ به در جیره غذایی بر مصرف خوراک، افزایش وزن، ضریب تبدیل غذایی و فراسنجه های خونی در جوجه های گوشتی در شرایط تنش گرمایی است. این پژوهش با استفاده از ۱۶۰ قطعه جوجه گوشتی سویه راس ۳۰۸ با چهار تیمار در چهار تکرار و هر تکرار شامل ۱۰ قطعه پرنده به مدت ۴۲ روز در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. پودر برگ به در چهار سطح صفر (شاهد)، ۱/۵، ۳ و ۴/۵ درصد به جیره ها افزوده شد. به منظور برقراری تنش گرمایی دمای سالن به مدت ۸ ساعت در اواسط روز به ۳۳ درجه سانتی گراد افزایش یافت. هر هفته مصرف خوراک اندازه گیری شده و جوجه ها توزین شدند. در هفته دوم پرورش افزایش معنی داری (۰/۰۰۶=P) در مصرف خوراک با افزایش سطح برگ به اضافه شده به جیره های غذایی به طور خطی مشاهده شد به طوری که بیش ترین میزان مصرف در تیمار حاوی ۴/۵ درصد برگ به بود. در هفته سوم بیش ترین افزایش وزن در تیمار با ۱/۵ درصد برگ به مشاهده شد. در هفته چهارم و پنجم مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی تفاوت معنی داری در بین تیمارها نداشت. در هفته ششم مصرف خوراک با افزایش سطح برگ به افزوده شده به جیره های غذایی به طور خطی کاهش معنی داری (۰/۰۲۴=P) را نشان داد اما ضریب تبدیل غذایی به طور خطی بهبود معنی داری (۰/۰۱۷=P) را نشان داد. در کل دوره پرورش تفاوت معنی داری از نظر مصرف خوراک، افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی مشاهده نشد هرچند با افزایش سطح برگ به افزوده شده به جیره های غذایی به طور خطی بهبود نسبی در ضریب تبدیل غذایی دیده شد به طوری که این ضریب از ۲/۶۸ در تیمار شاهد به ۲/۴۴ در تیمار با ۴/۵ درصد برگ به کاهش یافت. استفاده از برگ به در جیره های غذایی جوجه های گوشتی تحت تنش گرمایی به ویژه در اوایل رشد می تواند سبب افزایش مصرف خوراک، افزایش وزن و بهبود ضریب تبدیل غذایی شود هر چند که در کل دوره پرورش تفاوت قابل توجهی از نظر عملکرد مشاهده نشد اما بهبود نسبی در ضریب تبدیل غذایی مشاهده شد.

افزایش وزن, برگ درخت به, تنش حرارتی, جوجه گوشتی, ضریب تبدیل غذایی, گلوکز