منصور میرزایی ورویی - دانشجوی دکتری، گروه علوم ومهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
شاهین اوستان - استاد، گروه علوم ومهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
عادل ریحانی تبار - استاد، گروه علوم ومهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
نصرت اله نجفی - استاد، گروه علوم ومهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

هیومیک اسیدهای غنی‎شده با نیتروژن (NHA) به‎عنوان کود نیتروژن و محرک رشد گیاه مورد استفاده قرار گرفته اند. در پژوهش‎‎ حاضر، NHA از واکنش نیتریک اسید با هیومیک اسید (HA) استخراج‎شده از لئوناردیت تهیه شد و درصد نیتروژن آن به روش آنالیز CHNS تعیین گردید. سپس، یک آزمایش گلخانه‎ای با کشت ذرت در قالب طرح کاملا تصادفی با ۱۶ تیمار شامل شاهد (بدون مصرف اوره،HA و NHA) و اوره (U)، هیومیک اسید (HA)،اوره-هیومیک اسید (UHA)، هیومیک اسید غنی شده با نیتروژن (NHA) و اوره-هیومیک اسید غنی شده با نیتروژن (UNHA) هر کدام در سه سطح و در سه تکرار انجام شد. سطوح تیمارها بر مبنای ربع (‎ mg N kg-۱‎۵۰)، نصف (‎ mg N kg-۱‎۱۰۰) و برابر نیاز کودی ذرت (‎ mg N kg-۱‎۲۰۰) تعیین شدند و در تیمارهای مخلوط، سهم برابری از نیتروژن برای اوره، HA و یا NHA در نظر گرفته شد. نتایج حاکی از کارایی مطلقا زیادتر NHA نسبت HA و نیز کارایی قدری زیادتر UNHA نسبت به اوره در ارتقای اغلب ویژگی های مورفولوژیک ذرت بود. همچنین، به‎طور متوسط، شاخص کلروفیل برگ و غلظت‎های نیتروژن، نیترات و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز شاخساره در تیمارهایNHA ‎ به‎ترتیب ۵/۱۱، ۰/۱۷، ۲/۳۵ و ۴/۲۹ درصد بیش تر از تیمارهایHA ‎ بود. با این حال، تیمارهای UNHA و اوره در اغلب صفات فیزیولوژیک نتایج تقریبا مشابهی را نشان دادند. بیش ترین غلظت نیتروژن و نیترات در گیاه متعلق به تیمار U۳‎ بود، اما بالاترین میزان آبشویی نیترات نیز در همین تیمار مشاهده شد که با کاربرد تیمار U۳NHA۳‎ حدود ۷/۴۸ درصد کاهش یافت. با توجه به یافته‎ها، UNHA می‎تواند به عنوان کود نیتروژن مطرح شود که نیاز به پژوهش های بیش تری دارد.

آبشویی نیترات, آنزیم نیترات ردوکتاز, اسید نیتریک, اوره, لئوناردیت