سمانه قربی - دکتری زراعت، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
علی عبادی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
سعید خماری - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
مسعود هاشمی - استاد گروه علوم خاک و فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه ماساچوست، آمریکا

کشت گیاهان پوششی روشی مناسب در تطبیق نظام­ های کشاورزی با تغییرات اقلیمی به­ ویژه تنش کم ­آبی است. بااین حال، تحقیقات کمی در بررسی اثرات مستقیم کشت این گیاهان در کاهش اثرات تنش کم­ آبی در محصولات زراعی وجود دارد. ازاین ­رو، آزمایشی گلخانه ­ای به منظور بررسی اثر کشت باقلا (Vicia faba L.) به عنوان گیاه پوششی در کاهش اثرات سطوح مختلف تنش کم­آبی و نیز کارایی جذب کود نیتروژن در ذرت دانه­ای (Zea mays L.) در سال ۱۳۹۸ به اجرا درآمد. آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار بود. عامل­ های موردمطالعه شامل کشت باقلا به عنوان گیاه پوششی با دو سطح (کشت و عدم کشت)، سطوح مختلف تنش کم ­آبی با چهار سطح (۴۰، ۶۰، ۸۰ و ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی) و کاربرد نیتروژن معدنی بر پایه  اوره با سه سطح (صفر، ۵۰ و ۱۰۰ درصد مقدار توصیه شده) بودند. نتایج نشان داد که تیمار کشت باقلا به عنوان گیاه پوششی به همراه کاربرد ۱۰۰ درصد مقدار توصیه شده نیتروژن و عدم اعمال تنش کم ­آبی با میانگین ۲۳.۳ گرم دارای بیشترین میزان عملکرد دانه بود. همچنین نتایج حاصل با توجه به عملکرد دانه نشان داد که کشت باقلا به عنوان گیاه پوششی و کاربرد ۵۰ درصد مقدار توصیه شده­  نیتروژن در سطوح مختلف تنش کم ­آبی باعث بهبود صفاتی نظیر کارایی زراعی، کارایی بازیافت و کارایی بهره ­وری نیتروژن هم در دانه و هم در بافت هوایی ذرت نسبت به عدم کشت باقلا در شرایط مشابه گردید. بر همین اساس، استفاده از بقایای باقلا در خاک و کاربرد ۵۰ درصد مقدار توصیه شده نیتروژن در تمامی سطوح تنش کم ­آبی در شرایط مشابه آب و هوایی توصیه می­شود.

تنش های محیطی, کارایی بازیافت نیتروژن, کارایی بهره وری نیتروژن, کود نیتروژن, مالچ