هاوری کیانی - دانشجوی دکتری، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج
شیوا خالص رو - استادیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج
زاهد شریفی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج
علی مختصی- بیدگلی - استادیار، گروه زراعت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

تخریب منابع آب و خاک در سیستم های کشاورزی رایج، ضرورت استفاده از نهاده های طبیعی را به ویژه در شرایط کم آبی بیش از پیش آشکار می سازد. بیوچار با افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک، محققان را امیدوار نموده که می تواند علاوه بر بهبود رشد گیاه با تنش خشکی مقابله نماید. در همین راستا به منظور بررسی اثر رژیم های آبیاری و کاربرد بیوچار بر گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان در سال ۱۳۹۷ به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح ۱۰۰ (آبیاری کامل)، ۷۰ (تنش ملایم خشکی) و ۴۰ (تنش شدید خشکی) درصد ظرفیت زراعی و دو سطح مصرف بیوچار (۰ و ۱۵ تن در هکتار) بودند. نتایج نشان داد افزایش شدت تنش خشکی (کاهش آبیاری) منجر به کاهش محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل کل، کارایی فتوسیستم II، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و گل دهنده، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گردید. از سوی دیگر کاربرد بیوچار سبب تقلیل اثرات منفی تنش خشکی گردید، به طوری که با حفظ و نگهداشت میزان آب خاک، صفات مورفوفیزیولوژیک را بهبود بخشید. علاوه بر این بیوچار در سطوح آبیاری ۴۰، ۷۰ و ۱۰۰ عملکرد دانه را به ترتیب ۵۱.۳۳، ۱۲.۳۴ و ۷۲.۱۰ درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد بیوچار افزایش داد. بنابراین می توان گفت بیوچار در کاهش اثرات خشکی موثر می باشد.

تنش کم آبی, رشد رویشی, عملکرد بیولوژیک, کارایی فتوسیستم II, کلروفیل