مسعود فخرفشانی - استادیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه جهرم، جهرم
فرج الله شهریاری احمدی - استاد گروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد
محمد زارع مهرجردی - استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد، شیروان
فاطمه کیخا آخر - استادیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه جهرم، جهرم

تنش شوری و غلظت بالای یون ها، یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده رشد و نمو گیاهان زراعی می باشند. تنش شوری درواقع بروز هم زمان یا متوالی تنش یونی و تنش اسمزی است، درنتیجه یافتن روندهایی جهت بهبود توانایی تحمل به این تنش، در بهینه شدن دوام در هر دو شرایط اثر معناداری خواهد داشت. برخی گیاهان موسوم به هالوفیت ها، در برابر این تنش مجموعه ای از سازگاری ها و واکنش های فعال را نشان می دهند که موجب تحمل آن ها به شرایط شوری می شود. در این پژوهش نیز به منظور شناسایی تفاوت های احتمالی سازوکار تحمل یا حساسیت به شوری در آلوروپوس (Aeluropus littoralis به عنوان یک گیاه متحمل) و برنج (Oryza sativa var. IR۶۴ به عنوان یک گیاه حساس)، الگوی تغییر رونویسی ژن سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) و برخی شاخص های مرتبط با توالی های نوکلئوتیدی و آمینواسیدی آن در ریشه و اندام هوایی دو گیاه در شرایط تنش موردمطالعه و مقایسه قرار گرفتند. برای این هدف دوره تنشی شامل تنش های کوتاه مدت (۶ ساعت)، میان مدت (۲۴ و ۴۸ ساعت) و بلندمدت (۶ و ۱۱ روزه) در نظر گرفته شد. بررسی بیان ژن SOD سریع تر بودن شروع پاسخ و حفظ استمرار بیان آن در طول دوره تنش در آلوروپوس نسبت به برنج را نشان داد. با تعیین و بررسی توالی ژن های موردمطالعه دو گیاه، علاوه بر تعیین شاخص های بیوشیمیایی همچون وزن مولکولی و نقطه ایزوالکتریک سوپر اکسید دیسموتازهای موردبررسی، شاخص ناپایداری (instability index) و شاخص آروماتیکی (Aromatic index) آن ها نیز تعیین و مورد مقایسه قرار گرفتند که برتری آن ها در سوپر اکسید دیسموتاز آلوروپوس نسبت برنج IR۶۴ مشخص شد.

بیان ژن تنش شوری, رادیکال آزاد, شاخص آروماتیکی, شاخص ناپایداری, گلایکوفیت, هالوفیت