هنا عبوده - دانشجوی دکتری، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز
عبدالمهدی بخشنده - استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز
محمد رضا مرادی تلاوت - دانشیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز
سید عطاالله سیادت - استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز
سید امیر موسوی - استادیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز

به منظور بررسی تحمل به تنش قطع آبیاری ژنوتیپ های کلزا، پژوهشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ اجرا گردید. تیمار آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری (۱. شاهد (بدون قطع آبیاری)، ۲. قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی (کد فنولوژی ۶۰) تا تشکیل ۵۰ درصد خورجین (کد فنولوژی ۷۵) و ۳. قطع آبیاری در مرحله تشکیل خورجین تا برداشت (کد فنولوژی ۹۹)) و عامل فرعی نیز شامل ۱۰ ژنوتیپ ( لانگ پاد، آرام، آر جی اس ۰۰۳، جانکوم، سولار، هایولا ۴۸۱۵، مهتاب، جولیوس، آگامکس و سالا) بود. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر متقابل تنش قطع آبیاری و ژنوتیپ بر کلیه ی صفات به جز عملکرد پروتئین دانه معنی دار بود. بیش ترین درصد روغن و عملکرد روغن دانه در شرایط نرمال و توسط ژنوتیپ های هایولا ۴۸۱۵، لانگپاد و سولار مشاهده شد. بیش ترین درصد روغن دانه در هر دو شرایط تنش اعمال شده به ژنوتیپ های هایولا ۴۸۱۵، لانگ پاد و مهتاب اختصاص یافت. در خصوص محتوای پروتئین دانه و میزان نیتروژن بیش ترین مقدار صفات ذکر شده در شرایط قطع آبیاری و ژنوتیپ های آرام، جانکوم، RGS۰۰۳ و هایولا ۴۸۱۵ حاصل شد. به طور کلی در شرایط تنش قطع آبیاری، میزان پروتئین دانه افزایش یافت با این حال محتوای روغن به صورت کاهشی بود و همبستگی منفی و معنی داری در شرایط نرمال و تنش بین دو صفت مذکور مشاهده شد. ژنوتیپ های هایولا ۴۸۱۵، سولار و لاین لانگ پاد به دلیل بیش تر بودن مقادیر شاخص های MP، GMP، HM، STI و YI از نظر عملکرد روغن دانه، نسبت به سایر ژنوتیپ های مورد بررسی در شرایط تنش خشکی به عنوان تیمار برتر پیشنهاد شدند.

تنش خشکی, رقم هایولا ۴۸۱۵, شاخص تحمل STI, عملکرد