نادر ذاکری - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
حسن فرحبخش - گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
محمد مددی زاده - دانش آموخته دکتری اگرواکولوژی، گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

امروزه بهره گیری از رهیافت مدل سازی به عنوان ابزاری مفید برای بهینه سازی تولید محصولات کشاورزی در نظر گرفته می شود. هدف این مطالعه استفاده از مدل زراعی APSIM جهت ارزیابی تولید ذرت در ۳ منطقه (بردسیر، جیرفت و ارزوئیه) در استان کرمان با استفاده از آزمایش های شبیه سازی بلندمدت (۱۳۹۷-۱۳۷۹) در ۳ تاریخ کاشت (زودهنگام، مرسوم و دیرهنگام) و ۳ تیمار آبیاری (۱۱، ۱۳ و ۱۵ نوبت) بود. قبل از استفاده، مدل با استفاده از اطلاعات آزمایشات مزرعه ای اجراشده در منطقه موردمطالعه مورد واسنجی و ارزیابی قرار گرفت. واسنجی و ارزیابی مدل APSIM در پیش بینی عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و صفات فنولوژیکی هیبرید ذرت سینگل کراس ۷۰۴ تحت تاثیر مقادیر مختلف نیتروژن (۰، ۹۲ و ۳۶۸ کیلوگرم در هکتار) انجام شد. نتایج نشان داد که مدل APSIM قابلیت خوبی در شبیه سازی عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و مراحل فنولوژیکی گیاه در دو مرحله واسنجی (مقدار nRMSE به ترتیب ۱۴.۸، ۱۱.۲۳ و کمتر از ده درصد) و مرحله اعتبار سنجی (مقدار nRMSE به ترتیب ۱۳.۹، ۹ و کمتر از پنج درصد) داشت. عملکرد دانه در مناطق مختلف متفاوت بود به طوری که در سراسر تیمارهای تاریخ کاشت و آبیاری، بیشترین عملکرد دانه ذرت در شهرستان بردسیر با ۸۳۱۷ کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار آن در شهرستان جیرفت با ۴۷۳۵ کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. در بین تاریخ کاشت های مختلف تاریخ کاشت های دیرهنگام عملکرد دانه بیشتری (۸۵۲۹ کیلوگرم در هکتار) تولید کردند. همچنین در تیمارهای مختلف آبیاری، بیشترین عملکرد دانه به ترتیب با ۶۳۱۷، ۵۹۱۹ و ۵۶۷۱ کیلوگرم در هکتار در تیمارهای ۱۵، ۱۳ و ۱۱ نوبت آبیاری به دست آمد. در تمام مناطق مورد مطالعه عملکرد بهینه دانه ذرت (۸۸۷۲.۸کیلوگرم در هکتار) در اثر متقابل تاریخ کاشت دیر هنگام در ۱۵ نوبت آبیاری به دست آمد.

آبیاری, تاریخ کاشت, شبیه سازی, عملکرد دانه, مدل APSIM