آرام خضرلو - عضو هیئت علمی گروه معماری، مربی، دانشکده معماری، شهرسازی و هنر، دانشگاه ارومیه
رضا کریمی - دانشجوی دکتری جغرافیاوبرنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

امروزه با کشیده شدن جنگ ها به داخل شهرها، نیل به ایجاد امنیت پایدار در شهرها از طریق ارزیابی تهدیدات و آسیب پذیری ها با رویکرد پدافند غیرعامل ضرورت دارد. پدافند غیرعامل به عنوان یکی از موثرترین روش های دفاع در مقابل تهدیدات شناخته شده است. تحقیق حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و درصدد استخراج تهدیدات انسان ساخت و ارزیابی آسیب های موجود در شهر جدید اندیشه است. در این مسیر از روش های اسنادی و پرسش نامه به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل آسیب پذیری از ۱۰ شاخص مانند حساسیت دارایی ها، فاصله از مراکز مهم و حساس، دسترسی به مراکز آتش نشانی، عرض خیابان، درجه محصوریت، تراکم جمعیتی و غیره با استفاده از مدل فازی IHWP (تحلیل سلسله مراتبی معکوس) در نرم افزار GIS و به منظور استخراج تهدید انسان ساخت نمونه مورد مطالعه نیز از روش AHP-FEMA (تحلیل سلسله مراتبی- روش آژانس مدیریت شرایط اضطرار) استفاده می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد در بخش ارزیابی تهدیدات، تهدیدهای سخت شامل حملات هوایی و موشکی و تهدیدهای نرم یعنی تظاهرات و آشوب حائز بیشترین احتمال وقوع تهدید و تهدیدهای زیستی حائز کمترین امتیاز شده اند. تهدید مبنای تحقیق حاضر حملات هوایی با تاکید بر خسارات کالبدی و فیزیکی است. در بخش ارزیابی آسیب پذیری نیز ۲۳.۰۶ درصد قطعه ها آسیب پذیری خیلی کم، ۲۶.۷۸ درصد آسیب پذیری کم، ۷ درصد آسیب پذیری متوسط، ۲۱.۴۰ درصد آسیب پذیری زیاد و ۱۲.۰۱ درصد قطعات آسیب پذیری خیلی بالایی را به خود اختصاص داده اند. بدیهی است قطعه هایی که در شمال و مرکز شهر قرار دارند مانند معادن شن و ماسه در شمال شرقی، پمپ بنزین پترواپال در بلوار امام خمینی در مرکز شهر، پست برق ۶۳ Kv در خیابان استاد فروزان فر، اداره مخابرات فاز ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و بیمارستان تامین اجتماعی در مرکز شهر از آسیب پذیری بالا برخوردار هستند.

ارزیابی تهدیدات, ارزیابی آسیب پذیری, پدافند غیرعامل, شهر جدید اندیشه