نگاره صالح آبادی - Dentist, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
محمد ابراهیمی ساروی - Dental Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran and Assistant Professor, Department ofProsthodontics, Faculty of Dentistry, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
عاطفه غلامپور - Dental Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran and Assistant Professor, Department of Radiology, Faculty of Dentistry, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
درسا گیاهی - Postgraduate Student in Pediatrics, School of Dentistry, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran
جمال فرهادی توماج - Dentist, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
امیرحسین پاکروان - Dental Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran and Assistant Professor, Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Faculty of Dentistry, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

سابقه و هدف: یکی از مشکلات پیچیده در دندانپزشکی، درمان نهفتگی دندان مولر سوم است. پیچیدگی در اتیولوژی نهفتگی مولر سوم به علت شرایط پاتولوژیک مختلف منجر به درهم ریختگی قوس دندانی و تحلیل ریشه دندان مجاور می گردد. این مطالعه با هدف، ارزیابی وضعیت رویشی دندان عقل نهفته فک تحتانی و تحلیل خارجی ریشه مولر دوم مجاور، انجام پذیرفت. مواد و روش ها: درمطالعه مقطعی و اپیدمیولوژیک تحلیلی حاضر، تصاویرCBCT حدود ۵۰۰ دندان مولر سوم فک تحتانی مورد بررسی قرار گرفت. دندان های مولر سومی که دارای نهفتگی مزیوانگولار یا افقی بودند وارد مطالعه شدند.کلیه تصاویر توسط دستگاه CBCT CS۹۳۰۰ (Carestream Dental LLC, Atlanta ,Georgia) با پارامترهای اکسپوژر مشابه تهیه شده بودند. تصاویر توسط دانشجوی سال آخر دندانپزشکی، زیر نظر متخصص رادیولوژی دهان، فک و صورت در اتاق نیمه تاریک و مانیتور LG (LCD,۲۰inch,۱۶۰۰×۹۰۰pixel) در پلن های ساجیتال، آگزیال و کرونال ارزیابی شدند. تصاویر براساس موقعیت تحلیل خارجی ریشه به صورت ۳/۱ اپیکالی، میانی و سرویکال ریشه طبقه بندی شدند. شدت تحلیل خارجی ریشه در دندان مولر دوم نیز در سه دسته ی مختصر ( Slight)، مقدار بسیار کمی از ضخات عاج درگیر شود، متوسط ( Moderate)، نیمی از عاج درگیر شود و شدید (Severe)، حفره پالپ درگیر شود، طبقه بندی شد. هم چنین ارتباط آن با سن و جنسیت تعیین گردید و در نهایت با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه ۲۲) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در مطالعه حاضر در مجموع ۵۰۰ دندان عقل در تصاویر CBCT مشاهده شد که ۱۰۱ دندان عقل نهفته دارای موقعیت مزیوانگولار یا افقی بودند. در این ارزیابی، شیوع دندان عقل نهفته با موقعیت مزیوانگولار (۶۸ مورد) و افقی(۳۳ مورد) حدود ۲/۲۰ درصد بود و شیوع تحلیل خارجی در ریشه مولر دوم مندیبل مرتبط با دندان عقل نهفته حدود ۱۰/۹ درصد بود. شیوع تحلیل خارجی در زنان بیش تر از مردان بود(۰/۰۴=P). درتعیین موقعیت تحلیل خارجی و شدت آن در ریشه ی دندان مولر دوم مشخص شد که بیش ترین موقعیت تحلیل خارجی ریشه مربوط به قسمت میانی دندان (۶۳/۷ درصد) و کم ترین آن مربوط به قسمت اپیکال (۹/۲ درصد) بود. در بررسی شدت تحلیل خارجی ریشه، در ۱۸۹/۱ درصد ازنمونه ها تحلیل ریشه دندان مولر دوم مشاهده نشد. در بررسی گروه سنی مشخص شد تحلیل در گروه سنی ۳۰-۱۸ سال شایع تر بود( ۰/۰۴=P). تنها نمونه دارای تحلیل متوسط در گروه سنی ۴۵-۵۵ و مرد بود. گروه سنی ۱۸-۳۰ سال و خانم ها، به طور معنی داری، تحلیل مختصر بیش تر از گروه های متناظر خود دارند. ارتباط میان نوع نهفتگی دندان عقل تحتانی و فراوانی تحلیل خارجی ریشه مولر دوم مجاور از نظر آماری معنی دار بود (۰/۰۳=P). در بررسی رابطه میان نوع نهفتگی دندان عقل فک تحتانی و شدت تحلیل خارجی ریشه مولر دوم مجاور مشاهده شد که میان نوع نهفتگی دندان عقل تحتانی و شدت تحلیل خارجی ریشه مولر دوم مجاور ارتباط آماری معنادار بوده است (۰/۰۱=P). هم چنین شدت تحلیل در موقعیت افقی نسبت به مزیوانگولار شدیدتر بود. استنتاج: از بررسی نتایج این مطالعه، گروه سنی بیمار، جنسیت و موقعیت دندان مولر سوم نهفته به عنوان فاکتورهای مهم اثرگذار بر تحلیل خارجی ریشه مولر دوم مجاور با دندان مولر سوم نهفته می باشد. میان نوع نهفتگی دندان عقل تحتانی با فراوانی و شدت تحلیل خارجی ریشه مولر دوم مجاور از نظر آماری ارتباط معنی داری وجود دارد.

CBCT, impacted tooth, root resorption, wisdom tooth, severity of root resorption, توموگرافی کامپیوتری با اشعه مخروطی, دندان نهفته, تحلیل ریشه, دندان عقل, شدت تحلیل ریشه