زینب رضایی کیاسری - MSc Student in Medical Biotechnology, Faculty of Advanced Technologies in Medicine, Mazandaran University of Medical Science, Sari, Iran
امیر علی خداشناس - Assistant Professor, Department of Medical Biotechnology, Faculty of Advanced Technologies in Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
مرضیه زمانیان - Associate Professor, Department of Obstetrics and Gynecology, Faculty of Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
پدرام ابراهیم نژاد - Associate Professor, Department of Pharmaceutics, Faculty of Pharmacy, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
فاطمه زارع تاجی - MSc Student in Medical Biotechnology, Faculty of Advanced Technologies in Medicine, Mazandaran University of Medical Science, Sari, Iran

سابقه و هدف: سلول های بنیادی مزانشیمی مشتق از خون قاعدگی (MB-MSCs)، اخیرا معرفی شده و بیان کننده مارکرهای CD۴۴، CD۹۰ و CD۱۰۵ هستند. این سلول ها به علت جمع آوری آسان و بدون هیچ گونه مداخله جراحی تهاجمی و نداشتن هیچ گونه مسئله اخلاقی منبع خوبی از سلول های بنیادی برای تحقیقات و استفاده در پزشکی بازساختی هستند. کشت سلولی یکی از مهم ترین تکنیک ها در زیست شناسی سلولی مولکولی است و محیط کشت مهم ترین جزء است. سرم یکی از اجزای مهم محیط کشت و یک محلول محافظت کننده است. یکی از رایج ترین سرم های مورد استفاده در کشت سلول، سرم جنین گاوی(FBS) است. این سرم مخلوطی نامشخص است و می تواند حاوی فاکتورهای نامطلوبی مانند اندوتوکسین، مایکوپلاسما، آلاینده های ویروسی یا پروتئین های پریون باشد. بنابراین، نیاز به جایگزینی انسانی برای FBS وجود دارد که بتوان از آن برای کاربردهای بالینی استفاده کرد. در این مطالعه، یک پروتکل انسانی با استفاده از سرم اتولوگ (AS) به جای FBS برای بررسی رشد MB-MSCs و اگزوزوم های آزاد شده از این سلول ها آزمایش می شود. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، در روز دوم قاعدگی، نمونه خون قاعدگی از اهداکننده جمع آوری شد. نمونه سرم اتولوگ نیز برای تهیه محیط کشت جمع آوری شد. ابتدا، سلول های بنیادی مزانشیمی از خون قاعدگی استخراج و سپس در محیطی غنی شده با سرم اتولوگ در غلظت های مختلف ۱۰، ۱۵ و ۲۰ درصد کشت داده شدند. بررسی بر روی سلول های حاصل شده در پاساژ سوم صورت گرفت. سلول های کشت داده شده در سرم اتولوگ از لحاظ رشد و بیان مارکرهای سطحی مزانشیمی (CD۷۳ و CD۱۰۵) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای بررسی رشد از میکروسکوپ اینورت و از فلوسایتومتری برای بررسی بیان مارکرهای مزانشیمی استفاده شد. هم چنین در گام بعدی محیط کشت سلول های کشت داده شده در سرم اتولوگ برای جداسازی اگزوزوم جمع آوری شد. جداسازی اگزوزوم از یک روش ترکیبی سه مرحله ای رسوب دهی، سایز اکسکلوژن کروماتوگرافی با رزین سفارز CL-۲B و تغلیظ صورت گرفت. در نهایت اگزوزوم های خالص سازی شده از نظر مورفولوژی، اندازه و بیان مارکرهای CD۹، CD۶۳ و CD۸۱ بررسی شدند. به ترتیب از آنالیز میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM)، تفرق نور دینامیکی (DLS) و فلوسایتومتری استفاده شد. یافته ها: با توجه به مشاهدات در هر سه غلظت سرم اتولوگ، گسترش سلولی مشاهده شد که مطلوب ترین نتایج در غلظت ۱۵ درصد مشاهده شد. علاوه بر این، نتایج فلوسایتومتری حاکی از بیان مارکرهای مزانشیمی CD۷۳ و CD۱۰۵ در سلول های کشت شده با ۱۵ درصد سرم اتولوگ بودند. هم چنین در بررسی های انجام شده به وسیله DLS، TEM و فلوسایتومتری اگزوزوم های جداسازی شده از محیط کشت سلول های بنیادی مزانشیمی کشت داده شده با سرم اتولوگ اندازه ۳۰-۱۵۰ نانومتری داشتند، مورفولوژی آنان فنجانی شکل بود و بیان مارکرهای اگزوزومی (CD۹، CD۶۳ و CD۸۱ ) نیز در آن ها تایید شد. استنتاج: در نتیجه، با افزایش استفاده از سلول های بنیادی مزانشیمی در پزشکی بازساختی، اطمینان از ایمنی فرآیند و مواد مورد استفاده در این حیطه بسیار حائز اهمیت می باشد. بنابراین می توان گفت، سرم اتولوگ می تواند گزینه مناسبی برای کشت سلول های بنیادی مزانشیمی مشتق از خون قاعدگی باشد.

Menstrual blood mesenchymal stem cells, fetal bovine serum, autologous serum, exosome, regenerative medicine, سلول های بنیادی مزانشیمی خون قاعدگی, سرم جنین گاوی, سرم اتولوگ, اگزوزوم, پزشکی بازساختی