جاوید نایبی - کارشناس ارشد بخش امور آبیاری و زهکشی، شرکت مهندسین مشاور یکم، تهران، ایران.
حسن شنطیا - رئیس هیئت مدیره، شرکت مهندسین مشاور یکم، تهران، ایران.
ایمان حاجی راد - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
مسعود پورغلام آمیجی - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

سیستم آبیاری به عنوان یکی از عوامل اصلی در تولید محصولات کشاورزی، نقش به سزایی در بهبود عملکرد محصول و بهره وری آب کشاورزی دارد. طبیعی است که انتخاب نوع سیستم آبیاری مناسب برای هر منطقه و محصول، اهمیت فراوانی دارد. در مطالعه حاضر، برای انتخاب بهترین سیستم آبیاری در اراضی کشاورزی حکم آباد شهر تبریز، از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در بین انواع سیستم های آبیاری بارانی شامل کلاسیک ثابت، جابه جایی دستی، آب فشان چرخ دار، قرقره ای، دوار مرکزی، خطی و سیستم های آبیاری موضعی شامل تیپ، قطره ای، مه پاش و بابلر کم فشار و همچنین سیستم های آبیاری سطحی شامل آبیاری غرقابی، کرتی، نواری، نشتی مکانیزه و نشتی استفاده شد. در این مطالعه از معیارهای فنی، اجتماعی، اقتصادی، اجرایی، بهره برداری، زیست محیطی و گردشگری کشاورزی برای انتخاب مناسب ترین سیستم آبیاری در منطقه مورد مطالعه استفاده شد. نتایج فرآیند تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که در بین معیارها و زیرمعیارهای انتخابی، معیار گردشگری کشاورزی و زیرمعیار جذابیت گردشگری بیشترین تاثیر و معیار فنی و زیرمعیار امکان خودکارسازی کمترین تاثیر را در انتخاب نوع سیستم آبیاری ایفا می نمایند. در این مطالعه، سیستم آبیاری کرتی با امتیاز ۶/۵۳ به عنوان بهترین گزینه برای منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. همچنین از بین روش های آبیاری بارانی، سیستم کلاسیک ثابت با امتیاز ۴/۳۴ و از بین روش های آبیاری موضعی، سیستم تیپ با امتیاز ۳/۸۲ به عنوان گزینه های دیگر برای اراضی کشاورزی حکم آباد شهر تبریز در نظر گرفته شد.

سیستم های آبیاری, شهر تبریز, گردشگری کشاورزی, محیط زیست