الگوسازی بهره وری کل عوامل تولید (total factor productivity) با تاکید بر درجه باز بودن اقتصاد

با توجه به اینکه در قانون برنامه چهارم توسعه بر تعاملی فعال با اقتصاد جهانی تاکید شده است و از جمله الزامات برای این امر حذف موانع تجاری و غیر تجاری به منظور گسترش آن می باشد، لذا در این مطالعه سعی بر آن است که به ارزیابی اثرات گسترش تجارت بر بهره وری عوامل تولید (به عنوان یکی از اهداف مورد نظر برنامه و از عوامل واقعی دستیابی به رشد پایدار و رقابت مندی) بپردازد. به همین دلیل اثرات درجه باز بودن بر بهره وری عوامل تولید (نیروی کار و سرمایه) مورد توجه قرار گرفته است. نظریه های جدیدی وجود دارد که موضوع باز بودن اقتصاد و رابطه آن با رشد اقتصادی را دنبال می کنند. رورا – باتیز و رومر ، بارو و ماتین، گروسمن و هلپمن درمیان نظریه پردازان از جمله کسانی هستند که بر این باورند کشورهای با درجه اقتصادی باز، توانایی بیشتری برای جذب تکنولوژی و در نتیجه رشد اقتصادی بیشتر دارند. در واقع می توان گفت که باز بودن اقتصاد می تواند به صورت کلی کانالی برای انتقال تکنولوژی عمل کند و اثرات سر ریز تکنولوژی نیز به بخشهای دیگر اقتصاد سرایت نماید . به عبارت دیگر نظریات اخیر که مطرح شده است بر این تاکید دارند که تجارت، بهره وری و در نتیجه رشد اقتصادی را از طریق اثراتش بر تکنولوژی افزایش می دهد. به لحاظ تجربی در بسیاری از مقالات یک رابطه مثبت بین درجه باز بودن اقتصاد ور شد بهره وری کل عوامل دیده میشود. برای مثال ادوارد با استفاده از اطلاعات 93 کشور یک رابطه مثبت بین درجه باز بودن و بهره وری کل عوامل بدست آورد. کامرون و پرودمن نیز یک رابطه مثبت بین باز بودن اقتصاد و رشد بهره وری کل عوامل در کارخانجات انگلستان در دوره 1992- 1970 به دست اورده است. در این مقاله، ضمن بررسی تئوریهای مربوطه، به طراحی و تخمین الگو به منظور تحلیل رابطه کوتاه مدت و بلند مدت بین باز بودن اقتصاد و بهره وری در ایران می پردازیم.