محدثه کسرائی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته شیمی معدنی
رحمت اله رحیمی - استاد تمام گروه شیمی معدنی
محبوبه ربانی - استادیار گروه شیمی معدنی

نیترات که یکی از فرم های شیمیایی نیتروژن در طبیعت است، از فرایند نیتراته شدن در حلقه نیتروژنی توسط میکرو ارگانسیم ها به دست می آید. نیترات علاوه بر اینکه یکی از مهم ترین و رایج ترین عنصر کودهای شیمیایی موردنیاز برای رشد گیاهان است، در غذای انسان و سایر موجودات نیز وجود دارد. مصرف خوراکی نیترات در انسان از طریق تبدیل به نیتریک اکسید، باعث افزایش جریان خون و کاهش افشار خون می شود و از مشکلات قلبی و عروق جلوگیری می کند. با این وجود با عبو از حد مجاز مصرف نیترات می تواند خطرناک باشد. با استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی حاوی نیترات، نیترات های اضافی مصرف نشده توسط گیاهان، به رودخانه ها، فاضلات ها و آب های زیرزمینی راه پیدا می کنند و باعث آلودگی آب آشامیدنی می شوند. مصرف دوز بالای نیترات در آب آشامیدنی با تبدیل شدن به نیتریت می تواند باعث بروز بیماری در انسان و انواع وسیعی از جانداران بشود. بنابراین ضروری است تا بتوان مقدار دقیق نیترات را در آب و محیط اندازه گیری کرد. پورفیرین ها گروهی از ترکیبات آلی ماکروسیکل هتروسیکلیک هستند که از چهار زیر واحد پیرول اصلاح شده تشکیل شده اند. می توان از پورفیرین در طراحی سنسوری برای آشکار سازی میزان نیترات محلول در آب استفاده کرد.

پروفیرین، حسگر شیمیایی، نیترات