عاطفه شیرالی - کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران
محمد قاسمی پیربلوطی - استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی- رفتاری بر هیجان، استرس و تاب آوری تحصیلی دانش آموزان دختر پایه یازدهم شهر اهواز انجام شد. روش پژوهش حاضر، نیمه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون-پس­آزمون با یک گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه یازدهم شهر اهواز در سال تحصیلی ۱۴۰۲- ۱۴۰۱ بود. به همین منظور تعداد ۴۰ نفر از دانش آموزان با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله­ای انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های هیجان تحصیلی پکران، گوئتز و پری (۲۰۰۵)، استرس تحصیلی گادزلا (۱۹۹۱) و تاب آوری تحصیلی ساموئلز (۲۰۰۴) استفاده شد. گروه آزمایش طی ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه ای تحت آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی- رفتاری براساس مدل آنتونی، ایرونسون و اشنایدرمن (۲۰۰۷) قرار گرفت؛ در حالی که گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد.  داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و نرم افزار SPSS-۲۶ تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر هیجان تحصیلی (۵۳/۴۵= F و ۰۰۱/۰= p)، استرس تحصیلی (۵۵/۲۲۷= F و ۰۰۱/۰= p) و تاب آوری تحصیلی (۹۲/۲۳۷= F و ۰۰۱/۰ = p) دانش آموزان اثر معناداری داشت. آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری در افزایش هیجان های مثبت، کاهش هیجان های منفی از قبیل استرس و اضطراب و همچنین افزایش تاب آوری دانش آموزان اثر دارد.

اثربخشی آموزش, مدیریت استرس, به شیوه شناختی-رفتاری, هیجان تحصیلی, استرس تحصیلی, تاب آوری تحصیلی, دانش آموزان