منوچهر علی نژاد - استادیار گروه مددکاری و سیاستگذاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد، یزد. ایران
ابوالفضل پورگنجی - گروه جامعه شناسی. دانشگاه پیام نور، تهران. ایران
فاطمه دیوکش - آموزگار ناحیه ۲. مدرسه شهید راضی۱. یزد. ایران

فرض بنیادین، در پژوهش، این است که آموزش علم انسانی به طور عام و آموزش علوم اجتماعی به طور خاص ارزشمند و سخت هست. بر این اساس مطالعه ابعاد آموزشی علوم اجتماعی در جهت روشنگری حایز اهمیت بوده و نیازمند آشنازادیی از امر آموزش و حرکت از مساله فردی به مساله اجتماعی است. هدف پژوهش مطالعه چالشهای آموزش در علوم اجتماعی و ارائه الگویی برای پویاسازی در آن است. روش مورد استفاده در این پژوهش، کیفی بوده و با استفاده از ابزار مصاحبه انجام شده است. جامعه هدف در این پژوهش دانشجویان علوم اجتماعی دانشگاه یزد و حجم نمونه ۱۲ نفر از دانشجویان این دانشکده که به شیوه نمونه هدفمند انتخاب شده بودند، می باشد. ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نیز تکنیک تحلیل محتوای عرفی بوده است. نتایج تحقیق نشانگر مقولاتی چون «کلیشه های آموزشی » در تدریس و « فرسودگی آموزشی ناشی از استفاده از منابع قدیمی و غیرکارآمد»، « تنوع در سلایق آموزشی» و همچنین « برخوردهای چندگانه درباره مسائل اجتماعی» که بر اساس آن مقوله اصلی « آموزش اقتضاعاتی» از متن گزاره های فرعی بدست آمد. الگویی پیشنهادی مناسب برای تدریس آموزش علوم اجتماعی «آموزش اقناعی متناسب با متن ارزشها، واقعیتهای اجتماعی و اقدامات سیاستی» اقتباس شده که دربرگیرنده سه ویژگی «تناسب معرفتی-نظری آموزش با جامعه»،«خلاقیت روشی قانع کننده»و «قابلیت سیاستی حل مساله» بوده است. به نظر می رسد چشم انداز آموزش در ایران متناسب با چالشهای برد کوتاه، برد متوسط و برد کلان جامعه متفاوت و پیچیده خواهد بود که می تواند با خلاقیتهای جدید یا تعارضات روشی آموزش همراه باشد.

آموزش اقتضائی، آموزش اقناعی، الگویی آموزشی، علوم اجتماعی، یزد