بابک محمدی - دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی حرفه ای معماری، دانشکده مهارت و کارآفرینی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
بهاره جودت - فارغ التحصیل کارشناسی پیوسته مهندسی معماری، موسسه آموزش عالی اسوه، ایران

کاخ ها و بناهای مهم حکومتی که در این دوره ساخته شده اند از نظر الهام ، شکل کالبدی و نوع تزئینات متفاوت از ساختمان های دوره های قبلی هستند. به منظور تحقق هدف پژوهش، ابتدا معماری و سپس نقاشی، از دیدگاه های یکسانی مورد ملاحظه قرار می گیرند که عبارتند از: مختصری توضیح درباره ی معماری و نقاشی قاجار، عوامل تاثیرگذار بر هریک، ویژگی ها و تحولات رخ داده در هریک در قرن سیزدهم. سپس زبان مشترک این دو از بین جنبه های مورد بررسی استخراج می گردد. در انتها به نوعی نگاه زیبایی شناسانه از این دو پرداخته می شود. آنچه در این بناها به چشم می خورد، تلفیقی از عناصر معماری سنتی و معماری نئوکلاسیک غرب است که به ساختمان ها، روحیه ای التقاطی می دهند. نقاشی به عنوان بخش مهمی از تزئینات فضای معماری خانه های اشرافی، هم زبان با معماری و دارای ویژگی ها و مفاهیم و پیام های مشترکی با آن می باشد. بدین ترتیب نه تنها نقاشی بخشی الحاقی به بنا تلقی نمی گردد، بلکه به نوعی کامل کننده ی آن می باشد. حضور تزئینات در معماری امروز همچنان مورد تقاضاست اما یافتن زبانی برای به کارگیری این تزئینات به ویژه نقاشی در آن، سخت می نماید. این تحقیق می تواند سرآغاز بحثی برای یافتن الگوهای به کارگیری تزئینات در معماری خانه باشد. این پژوهش در جستجوی تحول معماری خانه و نقاشی های به کاررفته در تزئینات خانه، در ایران قرن سیزدهم می باشد و خصوصیات مشترک نقاشی های به کار رفته در تزئینات خانه-های اشرافی آن دوره و فضای معماری آن بناها را می جوید. در حالیکه زیربنای سیاسی-اجتماعی و مقاصد زیبایی شناسی این دو را در فرهنگ ایرانیان عصر قاجار مورد ملاحظه قرار می دهد. به این ترتیب با استفاده از روش تحقیق تفسیری- تاریخی به گردآوری مطالب می پردازد به گونه ای که امکان ”درگیرشدن“ با متن رویداد گذشته فراهم شود.

معماری اسلامی، دوره قاجار، نقاشی، ساختار معماری، تزئینات، هنر.