محمدرضا حمیدی زاده - دانشیار دانشگاه شهید بهشتی و مشاور شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی

استراتژی روز آمد و مهم در دستیابی به مزیتهای رقابتی در صنعت، توانمند شدن در تولید و نشر دانش در سازمانهای پژوهشی است. اگرچه پژوهندگان و مدیران علاقه وافری در درک و راهبری دانش سازمان ها از خود نشان می دهند اما هنوز بین تولید دانش و کاربرد آن شکاف وجود دارد. هدف این مقاله تبیین راهکارها وفرایند خلق دانش، تسهیم و بهره گیری از آن است. اگرچه سیستمهای خبره مبتنی دانش (KBES)، دانش را یک پایگاه قلمداد می کند، اما دانش را به صورت تلفیقی از نظریه موضوع، دانش کاربردی آن، اطلاعات سازمان یافته و داده مشکلات و راه حلهای آنها و قدرت ایجاد راههای جدید برای حل مشکلات درنظر می گیرد. سازمان پژوهشی دانش مدار، سازمانی است که خلق دانش و فرایند تسهیم در آن نهادینه شده و راه هدایت عملیات بر مبنای دانش مورد قبول واقع شده است. مدیران آن دید دانشی دارند و با این دید دارائیهای دانشی را شناسایی کرده و در سطح بالایی نحوه استفاده از دارائیهای دانش را برای سازمان مشخص می نمایند و به ارائه سناریوهای عمل گرا شدن سازمانی دانش مدار، و یادگیرنده می پردازد. در این مقاله، با بررسی جنبه های اصلی دانش مختص سازمانهای پژوهشی، دارائیهای دانشی و رویکردهای توانمندسازی مراکز پژوهشی مورد بررسی قرار می گیرند. سپس با امعان نظر بر کارایی تسهیل گران دانش، خطرات و دامهای (تله های) سر راه، بررسی می شوند. توانمندی های محوری و بنیادی مراکز پژوهشی دانش افرین در چارچوب بستر سازی، فرهنگ سازی، استقرار مدل زنجیره ارزش دانش، یادگیری سازمانی، قوانین یادگیری، و تقویت ویژگیهای پژوهشگران خلاق و نوآور مورد تحلیل واقع میشوند. در راستای دستیابی به اهداف مقاله، مورد دانش آفرینی در شرکت دارویی Astra Zeneca بررسی می شود. نتایج تحقیق نشان می دهند در صورت ظهور تسهیل گران دانش، دانش کاربردی برای بهره گیری تولید می شوند و امکان تسهیم آن وجود دارد. در راهبری دانش توجه به ماهیت پویا و بهره گیری از چرخه یادگیری و مراحل فرایند دانش، دانش آفرینی مراکز پژوهشی را شکوفا می سازد.

دانش افرینی ، دارائیهای دانشی ، مهندسی مجدد ، فرهنگ سازی ، رویکردهای توانمندسازی ، تله های توانمندسازی