مهدی رهبر - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران راه و ترابری، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران
رضا امین - کارشناس ارشد مهندسی عمران- حمل و نقل، دانشگاه صنعتی امیرکبیر ، تهران,، ایران
علی خدائی - استاد تمام و عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران

هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر متوسط سن ناوگان اتوبوسرانی بین شهری بر تعداد مسافران و تلفات جاده ای برون شهری است. به این منظور از داده های سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای ایران و سازمان پزشکی قانونی ایران بین سال های ۱۳۹۷ - ۱۴۰۱ استفاده شده است. حمل ونقل از اساسی ترین و مهم ترین بخش های هر کشور است. حجم قابل توجهی از حمل ونقل در کشور ما از طریق جاده ها صورت می گیرد. بیش از ۸۰ درصد مسافران بین شهری در کشور به وسیله اتوبوس های بین شهری جابه جا می شوند. ازاین رو بررسی عوامل تاثیرگذار بر کمیت و کیفیت ناوگان اتوبوسرانی اهمیت ویژه ای دارد. متاسفانه در کشور ما به دلایل متعددی مانند تحریم ها، تورم و مشکلات اقتصادی، عدم جذب سرمایه گذاران، عدم توجه مسئولین جهت برنامه ریزی و توسعه و... باعث کاهش تعداد اتوبوس های فعال و افزایش متوسط سن ناوگان شده است. در این تحقیق باتوجه به موضوع آن از روش تعریف شاخص، مطالعه و مقایسه داده ها استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد با افزایش متوسط سن ناوگان، متوسط تعداد مسافران حتی پس از رفع محدودیت های همه گیری کرونا به سطح قبل بازنگشته است و روندی نزولی داشته است، همچنین خطرات و تصادفات برون شهری و افزایش تلفات با افزایش سن ناوگان افزایش یافته است و کمبود بلیت اتوبوس در اکثر روزها مخصوصا ایام خاص از دیگر مشکلات ایجاد شده است. راه های پیشنهادی برای حل این مشکل و کاهش متوسط سن ناوگان، در شرایط کنونی کشور، نیازمند سرمایه گذاری و توجه بیشتر، آزادسازی و کمک به واردات اتوبوس های نو و در درازمدت کمک به شرکت های داخلی تولیدکننده اتوبوس جهت افزایش کیفیت و تعداد اتوبوس ها است.

متوسط سن ناوگان, اتوبوس بین شهری, حملونقل جادهای, مسافران بین شهری