نرگس یافتیان - گروه ریاضی دانشگاه تربیت دبیرشهید رجایی
لادن پازوکی - دبیر ریاضی متوسطه دوم، استان تهران

با وجود پژوهش های متعدد صورت گرفته در زمینه آموزش ریاضی و به ویژه هندسه، شاهد آن هستیم که فرآیند یاددهی و یادگیری هندسه پیچیدگی های بسیاری دارد. چالش های دانش آموزان در ارتباط با هندسه معمولا هنگام حل مسائل آن نمایان می شود. دو نمونه از رویکردهایی که به شیوه ای متفاوت، فرآیند حل مسائل هندسی را توصیف می کنند، پارادایم ها و فضاهای کاری هندسی نام دارند. هدف از این مقاله ی مروری آن است که بر اساس پژوهش های معتبر، به شرح مختصری از این دو رویکرد بپردازد و سپس اهمیتی را که در فرآیند تدریس و یادگیری هندسه دارند، نمایان سازد. به طور کلی، منظور از فضای کاری هندسی تعامل بین سه مولفه تجسم، ابزارهای ترسیم و دانش شخص درباره ویژگی ها و تعاریف اشکال هندسی برای ارائه استدلال است. چگونگی فضای کاری که فرد در آن به استدلال می پردازد به پارادایم هندسی وی بستگی دارد. در پارادایم هندسی ۱، استدلال بر پایه شهود و آزمایش صورت می گیرد و در پارادایم هندسی ۲، استدلال ها به کمک اصول موضوعه ساخته می شوند اما همچنان ارتباط با جهان فیزیکی حفظ می شود. در نهایت در پارادایم هندسی ۳، ارتباط با جهان فیزیکی قطع می شود و استدلال ها کاملا منطقی و انتزاعی هستند. شناسایی پارادایم هندسی دانش آموزان و مطالعه فضای کاری که در آن به حل مسئله می پردازند به معلمان این امکان را می دهد تا تدریس خود را متناسب با درک دانش آموزان طراحی کنند و در صورت بروز مشکلات در فرآیند یاددهی و یادگیری هندسه بتوانند راهکارهای سودمندی به کار گیرند.

هندسه, پارادایم هندسی, فضای کاری هندسی