صدف گیلانی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و تکنولوژی بذر، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
سید محمدرضا احتشامی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
مسعود اصفهانی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
محمود باقری - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

کینوا Chenopodium quinoa Willd. به­دلیل ارزش بالای غذایی، تنوع ژنتیکی و سازگاری با شرایط محیطی متفاوت و تنش زا، نقش مهمی در تامین امنیت غذایی در شرایط آب و هوایی در حال تغییر ایفا می­نماید. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی ویژگی های جوانه­زنی و بیوشیمیایی ۱۲ ژنوتیپ کینوا سازگار با شرایط آب و هوایی ایران بود. این آزمایش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال ۱۴۰۱ در آزمایشگاه فیزیولوژی و زیست فناوری بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. در این آزمایش صفات درصد جوانه­زنی، سرعت جوانه­زنی، یکنواختی جوانه­زنی، D۱۰، D۵۰، D۹۰، وزن­تر و خشک ریشه­چه و ساقه­چه و گیاهچه، طول ریشه­چه و ساقه­چه و گیاهچه، هدایت الکتریکی محلول بذر، محتوای مالون دی آلدئید، فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز و محتوای ساپونین مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده­ها نشان­دهنده وجود تفاوت معنی­دار بین ژنوتیپ­ها در تمام صفات و شاخص های مورد مطالعه بود. ژنوتیپ Q۲۶ در صفات درصد جوانه­زنی (۳۳/۹۱ درصد)، سرعت جوانه­زنی، طول ریشه­چه و ساقه­چه و گیاهچه، وزن تر گیاهچه، فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز (۲۳۴/۰ میکرومول گلوکز آزادشده در گرم وزن بذر) و محتوای ساپونین نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشت. از نظر شاخص های یکنواختی جوانه­زنی، هدایت الکتریکی محلول بذر و محتوای مالون­دی آلدئید، ژنوتیپ Q۲۶ پائین­ترین رتبه و به­ترتیب ژنوتیپ­های Q۲ و Q۱۲ بالا­ترین رتبه را داشتند. در بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه، ژنوتیپ Q۲۶ نتایج بهتری در مقایسه با ژنوتیپ­های دیگر نشان داد. به­ نظر می­رسد این ژنوتیپ می­تواند شرایط بهتری جهت کاشت در شرایط آب و هوایی ایران داشته باشد.

آلفا آمیلاز, جوانه زنی, کینوا, مالون دی آلدئید, هدایت الکتریکی