محمد مرتضی جمالی - کارشناس برنامه ریزی معاونت خدمات شهری، شهرداری شیراز
عبدالرضا نیکنام - کارشناس فنی و شهرسازی منطقه هفت، شهرداری شیراز
محمد محسن جمالی - کارشناس برنامه ریزی معاونت خدمات شهری، شهرداری شیراز

افزایش خواست های ساکنین شهرها و انتظارات مردم در ارتباط با فضاهای سکونتی جدید و همچنین سطوح لازم خدماتی و رفاهی، بهداشتی و درمانی، آموزشی و ورزشی، تفریحی و غیره و عدم وجود امکانات جوابگویی به این نیازها در داخل بافت های قدیمی، مسئله ی است که در دهه ی گذشته، کمابیش در تمام شهرهای کشور مطرح شده است. امروزه فرسودگی بافت واقعیتی است که بیشتر شهرهای باسابقه و تاریخی را متاثر ساخته است. چرخه ی بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده ی شهری، از شناسایی درست محدوده و تفکیک آنها به محله های فرسوده آغاز می شود. هدف از این پژوهش مطالعه ی نمونه ای، دو شاخص قدمت و سازه ساختمانی بر بافت فرسوده و تاثیر انها بر زیست پذیری شهری در سطح خردتر از مناطق (محله یا شهرک) در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ و تلاش می گردد با استفاده از این دو شاخص (قدمت و نوع مصالح و سازه ساختمان) بافت های فرسوده شناسایی و در ادامه شکوفایی زیستی این شهرک ها نیز بررسی گردند. در این پژوهش از نرم افزاری Excel، Arc GIS و Google earth استفاده شده است. نتایج این پژوهش از لحاظ عمر ابنیه، بدین صورت در این شهرک ۷۷ درصد قطعات عمر کمتر از ۲۰ سال دارند و ۲۱ درصد قطعات بالای ۳۰ عمر دارند. بنابراین بنا های افت کرده در این شهرک زیاد نیستند ولی خیلی از ساختمان ها در سال های آینده به ساختمان ها با عمر بالا وارد می شوند و می بایست از همین حالا با برنامه ریزی بافت های شهرک را نوسازی یا بازسازی کرد. وضعیت واحدهای ساختمانی بر حسب نوع مصالح و سازه به کار رفته شده در آنها نشانگر آن است که در این شهرک ۶۵ درصد قطعات هم مصالح و هم سازه ی مقاوم دارند و ۳۳ درصد قطعات، مصالح یا سازه ی مناسب ندارند و این تهدیدی جدی برای شکوفایی و زیست پذیری شهری است. از یافته های این تحقیق می توان نتیجه گرفت مطالعات در سطوح خرد تر از مناطق با تاکید بر سطح محله (شهرک) برای بررسی بهتر و دقیق تر زیست پذیری در حوزه مسکن و محیط زیست می بایست بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. GIS قابلیت های لازم را برای بروزرسانی ایمن ، دقیق و سریع اطلاعات در راستایی برنامه ریزی بهسازی و بازسازی دارد و می بایست بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد.

GIS، قدمت ساختمانی، نوع مصالح ساختمانی، بافت فرسوده، منطقه ۷ شهرداری شیراز