معصومه احمدی - دانشگاه علوم پزشکی گیلان مرکز بهداشت شهرستان رشت/ کارشناس بهداشت حرف
علیرضا اعتمادی دیلمی - دانشگاه علوم پزشکی گیلان مرکز بهداشت شهرستان رشت/ کارشناس بهداشت حرف
علی قدیری - دانشگاه علوم پزشکی گیلان مرکز بهداشت شهرستان رشت/ پزشک طب کار

براساس ماده 92 قانون کار کارگران کلیه کارگاه ها باید دارای پرونده پزشکی بوده و سالانه مورد معاینه قرار گیرند. از سال 1380 با تغییر در فرم معاینات کارگری فرایند انجام معاینات اصلاحات قابل توجهی یافت با این همه وچالش هایی در مسیر انجام اصولی معاینات همچنان وجود دارد . در این مقاله بیماری های شغلی شناخته شده در کارگاهها و کارخانجات شهرستان رشت طی سالهای 1384 تا 1388 مورد بررسی قرار گرفته است. در شهرستان رشت با 6236 کارگاه و کارخانه 30 نفر پزشک در کارخانجات بزرگ حضور دارند . همچنین پزشکان در 35 مرکز بهداشتی درمانی نیز به معاینات دوره ای کارگران کارگاه های کوچک می پردازند . از سال 1381 تا 1388 هر سال بین حدود 10000 تا بیش از 18000 کارگر معاینه شده اند. به دنبال معاینات دوره ای و تشخیص بیماری های شغلی اقدامات درمانی کارگر توسط پزشک طب کار و بهسازی محیط کار توسط کارشناس بهداشت حرفه ای صورت می گیرد. از مجموع 24 بیماری شغلی در فرم 3-111 در طی 5 سال گذشته حداکثر 8 نوع بیماری تشخیص داده شده و از 16 عنوان بیماری حتی یک مورد هم گزارش نشده است .پزشکان کارخانجات از میان 14907 کارگر در سال 1388 تعداد 980 مورد بیماری تشخیص داده اند (6/6%) ولی پزشکان مراکز بهداشتی درمانی از میان 3846 کارگر در سال 1388 تعداد 82 مورد بیماری گزارش کرده اند (2/1%). علیرغم وجود خطرات بهداشتی بیشتر در کارگاه های کوچک و مراقبت های بهداشتی کمتر در این کارگاه ها ، تشخیص کمتر بیماری های شغلی در کارگران این گروه از چالش های عمده ی معاینات کارگران این بخش می باشد . عمده ترین علتی که موجب عدم تشخیص بسیاری از بیماریها می گردد عدم وجود امکانات پاراکلینیک جهت تشخیص اکثر بیماریهای شغلی ، میزان آگاهی و اطلاعات علمی پزشکان طب کار ، میزان حضور ناکافی پزشکان طب کار در کارخانه ، عدم انجام فعالیتهای پژوهشی ، از طرف دیگر عدم احساس امنیت شغلی توسط پزشکان ، عدم تعریف سطح 2 ارجاعات تخصصی به نظر می رسد. پیشنهاد سطح بندی حضور پزشک و تهیه طرح پزشک کارخانه ، برگزاری بازآموزیهای علمی و کاربردی مرتب ، ایجاد استقلال کاری و فنی برای پزشکان کارخانجات ، تجهیز آزمایشگاههای تخصصی در مراکز استانها ، الزام تیمهای سلامت شغلی کارخانجات به آنالیزمعاینات ،تحلیل فرمهای 3-111 توسط مراکز بهداشت ، ایجاد سایت بیماریهای شغلی ، انتشار نشریات تخصصی طب کار ،الزام کارخانجات به انجام پایش های بیولوژیک ،تعریف سطح 2 برای ارجاعات تخصصی ، الزام انجام معاینات دوره ای کارگران کارگاه های کوچک توسط مراکز طب کار بخش خصوصی راه حل هایی هستند که به این منظور به نظر می رسند .

طب کار ، چالش های معاینات دوره ای ، بیماری شغلی ، تیم سلامت شغلی