عبدالکریم خیامی - دکترای تخصصی، استادیار فرهنگ و ارتباطات، معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران
زهرا سلیمیان - دانشجوی دکترای مدیریت رسانه، دانشکده مدیریت رسانه و ارتباطات، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
سید مرتضی اسماعیلی طبا - استادیار گروه مدیریت رسانه، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

با توجه به ورود جهان به عرصه جدیدی از تکنولوژی ها که مدعی ایجاد سطح عمیق تری از ادغام دو فضای فیزیکی و دیجیتال هستند و تلاش دارند احساس واقعی تری از حضور انسان یا انسان واره ها در فضای مجازی ایجاد کنند (مانند متاورس)، نقش بازی های ویدیویی به مثابه نزدیک ترین و متعامل ترین عرصه مشارکت بشر با جهان دوم، بیش از پیش محل تامل و بررسی واقع شده است. معرفی هرروزه بازی های جدید ویدیویی به ویژه از نوع برخط و محبوبیت روزافزون آنها، موجب توجه بیشتر محققان به این عرصه شده است و شکل گیری دو گروه از نظرات درباره این بازی ها را به دنبال داشته است. گروهی این بازی ها را ویژه عصر ارتباطات می دانند که دارای کارکردهای مثبت هم هستند و گروهی از مطالعات به کشف کارکردهای منفی و تهدیدآمیز بازی های ویدیویی پرداخته اند. هدف این پژوهش، بررسی رویکرد محققان داخلی درباره این بازی هاست و به دنبال پاسخ به این سوال است که محققان در تحقیقات خود چگونه به بازی های ویدیویی می نگرند و کدام یک از رویکردهای فرصت محور یا تهدیدمحور را برجسته کرده اند؟ چارچوب نظری مقاله بر اساس نظریات یادگیری اجتماعی آلبرت بندورا، جامعه دوستانه راشتن و نظریات کلارک ابت و لافتوس است؛ همچنین با روش فراتحلیل تعداد چهل مقاله مرتبط بررسی شده اند. نتیجه فراتحلیل نشان می دهد رویکرد مقالات، گرچه درمجموع به نسبتی مساوی بین نگاه فرصت محور و تهدیدمحور تقسیم شده اند، عمده آنان (۹۵ درصد) فقط حول یکی از این رویکردها سامان یافته است و فقط پنج درصد مقالات و پژوهش ها هم زمان به کارکردهای مثبت و منفی بازی ها توجه داشته اند.

بازی های ویدیویی, تهدید, فرصت, فراتحلیل