علی همتی - دانشجوی کارشناسی ارشد،گروه گیاهپزشکی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
راحیل اسدی - استادیار، گروه گیاهپزشکی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

سمیت تنفسی اسانس گل و پوست میوه نارنج Citrus aurantium ، پرتقال C. sinensis و لیموترش C. limetta رویحشره کامل شته کلزا (Brevicoryne brossicae) در شرایط آزمایشگاهی در دمای ۱ ± ۲۵ درجه سلسیوس و رطوبتنسبی ۵ ± ۶۰ درصد در ۴ غلظت بررسی شد. اسانس ها با استفاده از اسانس گیر شیشه ای مدل cleavenger استخراج شد.تلفات در هر تیمار پس از ۲۴ ، ۴۸ و ۷۲ ساعت شمارش و مقادیر (LC(۵۰ محاسبه گردید . نتایج نشان داد که با افزایش غلظت هراسانس و نیز با گذشت زمان، درصد تلفات نیز افرایش می یابد. مقادیر (LC(۵۰ اسانس گل نارنج، لیموترش و پرتقال به ترتیب۶۶ / ۲ ، ۱۴ / ۴ و ۰۷ / ۷ میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد. همچنین مقادیر (LC(۵۰ اسانس پوست نارنج، لیمو ترش و پرتقال بهترتیب، ۳۷ / ۲ ، ۲۴ / ۲ و ۱۶ / ۴ میکرولیتربرلیتر هوا محاسبه گردید. بر اساس مقادیر (LC(۵۰ شته کلزا حساسیت بیشتری به اسانسپوست نارنج و لیمو داشته است. نتایج این بررسی نشان داد که اسانس گل و پوست مرکبات منابع بیولوژیکی موثری هستندکه می توانند جهت کنترل شته کلزا به کار برده شوند.

سمیت تنفسی، اسانس، شته کلزا، نارنج، پرتقال، لیموترش