آرزو رضایی - دامغان، دانشگاه دامغان، دانشکده زیست شناسی و پژوهشکده علوم زیستی، استادیار بیوشیمی
آیدا بهزادی - زنجان، دانشگاه تحصیلات تکمیلی (IASBS)، دانشکده زیست شناسی، دانشجوی کارشناسی ارشد بیوفیزیک

در دهه های گذشته، فناوری نانو با پیشرفت های فراوان و کاربردهای گوناگون در صنایع گوناگون، یکی از مهمترین زمینه های پژوهشیو توسعه ای است. فناوری نانو درپی تولید و کاربرد مواد و ساختارهایی با ابعاد نانومتری (به طور معمول در بازه ۱ تا ۱۰۰ نانومتر)میباشد. با اینحال، با پیشرفت این فناوری، نگرانی هایی از جمله اثر بر تندرستی و محیط زیستی این مواد نیز افزایش یافته است.در این زمینه، علم شهروندی رویکردی نوین در پژوهش ها و توسعه است که نقش مهمی در تعامل جامعه با علم وفناوری بازی می کند.علم شهروندی به معنای مشارکت عموم مردم در فرآیندهای علمی و پژوهشی است که به توسعه ی دانش علمی و بهبود فهم جامعهاز موضوعات علمی کمک میکند. در زمینه فناوری نانو، علم شهروندی نقش مهمی در گردآوری داده ها، انجام آزمایش ها، و ارزیابیاثرات محتمل نانومواد بر تندرستی و محیط زیست بازی می کند. این نوع مشارکت افراد عادی به دانشمندان و پژوهشگران کمکمیکند تا به تجربیات و دانش عمومی دست یابند که بهبود تصمیم گیری ها و توسعه فناوری های نانو را آسان میکند.بنابراین، ایجاد پروژه های علم شهروندی در زمینه فناوری نانو اهمیت بسیاری دارد. این پروژه ها نه تنها به گردآوری داده ها و اطلاعاتمفید از جامعه کمک می کنند، بلکه آگاهی و درک عمومی را درباره مسائل فناوری نانو افزایش میدهد. همچنین، این پروژه ها بهافزایش تعامل و همکاری بین دانشمندان، پژوهشگران و شهروندان کمک کرده، در راستای تصمیم گیری های بهتر و سازگار با نیازهاو انتظارات اجتماعی هستند. در این مقاله، برای نخستین بار، اهمیت پروژه های علم شهروندی را در فناوری نانو و نقش مهم اینپروژه ها را در تعامل جامعه با پژوهش های نانو به جامعه دانشگاهی و مدیریتی ایران نشان داده می شود.

فناوری نانو، علم شهروندی، پروژه های مشارکتی، تندرستی و محیط زیست