مفید شاطری - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ،دانشگاه بیرجند
علی نودهی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه بیرجند
محمد اسکندری ثانی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه بیرجند

مخاطرات محیطی به عنوان یکی از تهدیدات بشری و مانعی بر سر راه توسعه خسارات زیادی را بر جوامع انسانی و محیططبیعی وارد کرده است. یکی از این مخاطرات خشکسالی ست که با روند ادامه دار و خزنده خود جوامع زیادی را مورد تهدیدقرار داده که جوامع روستایی نیز از این بلا در امان نبوده است. جامعه تاب آور می تواند به عناون یک سیستم با سازگاری ومقاومت در برابر پدیده خشکسالی و حفظ سطح متناسبی از عملکرد در برابر خشکسالی ایستادگی کند. روند خشکسالی دراستان خراسان جنوبی و همچنین شهرستان درمیان وارد سال هجدهم خود شده و اثرات مستقیم و غیر مستقیم زیان بارزیادی را بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانوارهای روستایی وارد کرده است از طرفی نبود سیاست جامع و فعالیت های اثربخش از طرف مبادی ذی صلاح باعث تشدید این آثار شده است و زندگی روستایی را در منطقه رو به زوال کشانده است. هدفاین تحقیق سنجش میزان تاب آوری مولفه های اقتصادی اجتماعی خانوارهای روستایی دهستان قهستان در مقابل مخاطراتمحیطی با تاکید بر خشکسالی می باشد. برای این منظور تعداد ۲۰۸ خانوار از ۲۱۳۶ خانوار دهستان قهستان با جمعیت ۷۰۸۴نفر بر اساس روش تصادفی ساده به عنوان جامعه نمونه تحقیق انتخاب شده و پرسشنامه در اختیار انها قرار داده شد. بعد ازتکمیل پرسشنامه ها و کسب اطلاعات از طریق منابع محلی و کتابخانه ای داده ها در نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون تیتک نمونه ای مورد تحلیل و تجزیه قرار گرفت که نتیجه کار به این صورت استخراج شد که خشکسالی بر کاهش تاب آوریاقتصادی خانوارهای روستایی تاثیر گذار نبوده و و تاب آوری روستاییان در بعد اجتماعی پایین تر از حد متوسط بوده وهمچنین وضعیت معیشتی مردم متاثر از خشکسالی شده و وخیم تر شده است. با این حساب فرضیه اول تحقیق رد و دوفرضیه دیگر تایید می شوند.

تاب آوری مخاطرات طبیعی خشکسالی وضعیت اقتصادی و اجتماعی دهستان قهستان