سمیه ترکمان - دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
هایده صابری - استادیار، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

مطالعه حاضر با هدف بررسی مروری مداخلات روانشناختی به والدین دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اتیسم انجام شد. این مطالعه به روش مروری ساختار یافته در مطالعات منتشر شده در محدوده زمانی سالهای ۱۳۹۲ الی ۱۴۰۱ در مطالعات ایرانی و ۲۰۱۰ الی ۲۰۲۲ در مطالعات خارجی انجام شد. پایگاه های نمایه سازی Magiran، PubMed و Google Scholar مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور جستوجوی مقالات، واژگان کلیدی اتیسم، اوتیسم، والدین، مادران دارای فرزند اوتیسم، مداخله روانشناختی، درمان، روان درمانی، تحقیقات بالینی و کارآزمایی بالینی تصادفی مورد جستوجو قرار گرفتند. بهمنظور بررسی دقیق واژگان کلیدی، هر یک از واژگان به صورت ترکیبی با پسوند اتیسم جستجو شدند و در نهایت ۲۵ مقاله انتخاب شدند و بررسی مروری بر روی آنها انجام شد. نتایج در ایران نشان داد که طیف وسیعی از مداخلات روانشناختی از جمله رفتاردرمانی شناختی و درمانهای مشابه همچون برنامه درمانی مبتنی بر تعامل والد کودک (PCIT)، آموزش گروهی والدین و شیوه های مدیریت رفتار، آموزش والدین و مداخله مدیریت رفتار و روان درمانی حمایتی و آموزشی گروهی در این والدین اجرا شده است. همچنین در مطالعات خارج از کشور نیز مداخلات اولیه دنور و مداخله رفتاری بیشترین کاربرد را داشته است. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که مداخلات روانشناختی میتواند نقش موثری در کاهش استرس و بهبود سلامت روان والدین دارای کودک مبتلا به اتیسم داشته باشد.

اوتیسم، والدین، مداخله روانشناختی