حمید حسین زاده - ، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس
محمدرضا بمانیان - استاد دانشگاه تربیت مدرس

بخش لاینفک خانه های سنتی ایرانی » حیاط « است . در غالب خانه های سنتی میتوان دست کم یک حیاط را شناسایی نمود که با سلسله مراتبی از ورودی خانه قرار گرفته است و سایر فضاهای خانه را سازماندهی مینماید. خانه هایی با این نظام فضایی را خانه های حیاط مرکزی می نامند. هرچند سالهاست که با روند افزایشی بلند مرتبه سازی و گرانی زمین ، طراحی و ساخت چنین خانه های حیاط داری کند بلکه منسوخ شده است اما از آنجا که این خانه ها در طول زمانی بسیار طولانی پاسخ مناسبی به نیازهای مختلف زندگی ایرانیان بوده اند، می تواند دوباره نقش کلیدی خود را در زندگی امروز احیا کند و راهگشای بسیاری از مسائل سبک زندگی امروز شود. بدین منظور ، این پژوهش بدنبال آنست که بیابد چگونه حیاط در ساختار فضایی خانه بر الگوی سبک زندگی ایرانی - اسلامی تاثیر می گذارد و می شود با انطباق سبک زندگی ایرانی - اسلامی در طراحی خانه به نتایج بهتری دست یافت . در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی استفاده شده است که مبانی نظری آن از منابع کتابخانه ای استخراج شده و فیش برداری صورت گرفته است . جهت تجزیه و تحلیل از روش چیدمان ( نحو ) فضا از نرم افزار Space Syntax درگرسهاپر و Depthmap استفاده شده است . در این پژوهش چهار خانه که متعلق به دوره های تاریخی متفاوتی هستند به تصادف انتخاب شده اند به نحوی که هر چهار خانه یک و فقط یک حیاط داشته باشند. نقشه محدب و گراف پلان توجیهی و در نهایت تحلیل ریاضی این نمونه ها نشان دهنده میزان تاثیرگذاری هر یک از فضاهای یک خانه در سازمان فضایی آن میباشد و داده های مربوط به حیاط در قیاس با سایر فضاها تاثیر ویژه این فضا را در شکل گیری پیکربندی خانه های سنتی ایرانی نشان میدهد.

حیاط ، خانه های سنتی ایرانی ، پیکره بندی ، سبک زندگی ایرانی - اسلامی ، نحو فضا