ندا شاه کرمی پور - دکتری تخصصی معماری، استادیار گروه هنر و معماری دانشگاه پیام نور، ایران
مریم قنبری عدیوی - کارشناس ارشد هنر و دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه پیام نور واحد بین الملل قشم، ایران

طراحی اقلیمی و توجه به معماری پایدار از مهمترین جریانهای معماری معاصر است که واکنشی منطقی به بحرانهای ناشی از کمبود منابع انرژی و افزایش آلودگی های محیطی به شمار می آید. بادگیر به عنوان یکی از نمادهای معماری سنتی و اقلیم گرای ایران، جزیی از کالبد ساختمانهای اقلیم گرم و مرطوب است که با هدایت جریان باد و بهرهگیری از انرژی طبیعی ، در تعدیل رطوبت و کاهش دما نقش موثری دارد. بادگیرهای بندر لافت واقع در جزیره قشم ، عنصر مهم معماری سنتی این منطقه اند و از سالیان پیش مورد استفاده بودند. امروزه با ورود تکنولوژی و جایگزین شدن سیستم های خنک کننده، بادگیرها کارکرد خود را به تدریج از دست دادهاند؛ تاجایی که بادگیرهای قدیمی مرمت نشده و حتی گاهی به طور کامل تخریب می شوند و بناهای بافت جدید هم بدون بادگیر ساخته می شوند، در نتیجه احتمال فراموشی و از بین رفتن بادگیرهای بندر لافت زیاد است . این پژوهش با هدف استفاده مجدد از بادگیر در طراحی بناهای امروزی بندر لافت با رویکرد معماری پایدار و حفظ ارزش و ماهیت آن انجام شده است . پژوهش حاضر به لحاظ هدف، از نوع کاربردی و به لحاظ روششناسی از نوع توصیفی -تحلیلی است ؛ جمع آوری دادهها به صورت کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است . در این پژوهش با واکاوی مطالعات پیشین و در نظر گرفتن شرایط خاص اقلیم منطقه ، ابتدا ویژگی های بادگیرهای بندر لافت مانند اجزای مختلف ، ابعاد، ارتفاع، تزیینات، مصالح و... مورد بررسی قرار گرفت ، سپس معایب استفاده از بادگیرهای سنتی در دنیای امروز بیان شد و در نهایت به راهکارهایی برای بازآفرینی نقش بادگیر در معماری بومی لافت جهت به کارگیری در معماری معاصر پرداخته شده است . بررسی ها نشان می دهد مقاوم نبودن سازه بادگیرهای سنتی و وزن زیاد آنها و همچنین گرمتر شدن هوا و پاسخگو نبودن بادگیر به تنهایی برای تهویه مطبوع، از دلایل اصلی کاهش استفاده از آنها است که می توان با کمک مقاومسازی بادگیرهای سنتی و ساخت بادگیرهای جدید با مصالح مقاوم و همچنین استفاده همزمان از وسایل خنک کننده مثل پنکه این مشکلات را کاهش داد.

بادگیر، معماری معاصر، جزیره قشم ، تهویه مطبوع طبیعی ، معماری پایدار