مهدی محمودی - دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
فاطمه راشکی - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، کرمان

هدف اصلی در پژوهش حاضر بررسی شاکله تربیت دینی بر مبنای متون تعلیم و تربیت اسلامی است که به صورت توصیفی با بهره مندی از مقالات و منابع مرتبط با موضوع در آبان ۱۴۰۲ انجام شد. شاکله تربیت دینی بر مبنای متون تعلیم و تربیت اسلامی است که به صورت توصیفی با بهره مندی از مقالات و منابع مرتبط با موضوع انجام گرفت. براساس استنباط های انجام شده یکی از ابعادذ وجود انسان، بعد روان است که اگر نیازهای آن به موقع و به اندازه تامین شود، انسان از بهداشت روانی برخوردار می شود و اعمال مرتبط با این بعد نیز به صلاح و اعدال نزدیک تر می شود. اولین مرحله تربیت دینی، انس دینی است. کودکی که در سال های اول زندگی با قرآن و نماز خواندن پدر و مادر و راز و نیاز ما آشنا می شود و در سه یا چهار سالگی در کنار ما جانماز پهن می کند و به تقلید از ما قیام، قنوت، رکوع و سجده ای برپا می کند کم کم زمینه ای در او ایجاد می شود به نام انس و الفت دینی. وقتی فرزند ما در کنارمان سجده رکوعی کرد و سلام نماز را داد و ما دستش را به گرمی فشردیم و یک لبخند رضایت بخش در صورت او شکوفا گردید، به یادش می ماند که هر موقع این حرکات را انجام داده از ما یک پاداش درونی و رضایت بخشی را دریافت کرده، این رفتارها او را کم کم به نوعی تعلقات دینی گرایش خواهد داد که پایه آن انس و الفت با دین است. ربیت دینی به معنای فراهم کردن زمینه فراگیری و به کار بستن اصول منطقی و فلسفی است، به گونه ای که در نتیجه آن متربی بتواند مسائل دینی را درک کند و اعتقاداتش به باورهای دینی و عملش به دستورهای آن از روی آگاهی باشد». هدف از تربیت دین و مذهب، برانگیختن شوق و رغبت دینی است و نه صرفا انتقال مطالب دینی. در واقع آموزش اینکه دانش آموز چگونه به حقیقت دینی دست یابد مهمتر از دریافت آن است. تر بیت دینی به معنای واقعی آن طبق تعبیر امام علی (ع) باید بیشتر در جوارح و ارکان صورت گیرد. آموزش علوم دینی باید به صورت غیر کلامی باشد. آنچه که در این مجال در پی بیان آن هستیم، این است که عوامل موثر بر شکل گیری شاکله، دست به دست هم داده و این لایه پنهان و بعد روانی ما را شکل داده اند که لازم است با اقداماتی سنجیده، این بخش از شاکله نیز اصلاح شود. تربیت به معنای کلی، آن دسته از ع مالیست که به رشد و شکوفایی استعداها، آموزش فضایل، دوری جستن از رذایل و ایجاد ملکات اخلاقی و عملی پسندیده در انسان، ایجاد عزت نفس و رشد فرد در مسیر کمال است. مثلا شخصی که از مزاج صفرای طبیعی برخوردار است، فردی زرنگ، باهوش و زودفهم و ... می باشد، ولی اگر صفرای او از اعتدال خارج شود، مستعد صفات و حالاتی همچون پرخاش گری، بی تابی و آشفتگی و ... خواهد شد و لازم است با رجوع به متخصص، به تعدیل مزاج بپردازد. در این باره در بحث روش های عملی در شماره بعد، به بیان نکات بیشتری خواهیم پرداخت.

شاکله تربیت دینی،متون تربیت اسلامی،تعلیم وتربیت اسلامی