غفار پوربختیار - استادیار، گروه تاریخ، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

یکی از مشکلات امنیتی در دوره قاجار، سرقت اموال و دارایی­های مردم بود که به طور مکرر اتفاق افتاده و ضرر و زیان بسیاری بر صاحبان­ آنها وارد می­نمود. بنابراین هم کارگزاران حکومتی و هم مردم در واکنش به این سرقت ها تدابیر و اقداماتی را انجام می­دادند تا بتوانند اموال دزدیده شده را به صاحبان اصلی­شان بازگردانند. این پژوهش با استفاده از منابع و متون تاریخی و به روش توصیفی- تحلیلی می­کوشد تا به این سوالات پاسخ دهد: روش­های موجود در جهت بازگرداندن اموال مسروقه به صاحبانشان چه بوده است و چرا مال باختگان برای استرداد اموال مسروقه بیشتر تمایل به روش­های انعطافی، غیر خشونت­آمیز و بدون حضور نظمیه داشته­اند؟ فرض پژوهش بر این اصل استوار است که مال باختگان به علل مختلفی از جمله بی­اعتمادی به مقامات و مامورین نظمیه، و اینکه روش­های منعطف و غیرخشن هم برای آنها کمتر هزینه داشته و هم به سرعت نتیجه ­داده و اصل اموال را مسترد می­نمود، تمایل بیشتری به استفاده از این گونه روش­ها داشتند. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که در مواقع سرقت اموال، مال باختگان تلاش می­کردند تا به علت بی­اعتمادی به مقامات و ماموران نظمیه، معمولا خود بدون کمک و حتی خبر دادن به نظمیه و بدون استفاده از هرگونه خشونت و قوه قهریه بتوانند اموال مسروقه خود را  مسترد نمایند.

اموال مسروقه, چوب و فلک, تهدید, قاجار, سارق, نظمیه